"Ο Κώστας Χάνος είναι ένα κεφάλαιο για την Αίγινα και ίσως είναι από τους τελευταίους τίμιους εν ζωή αγωνιστές της παράταξης του. Ένα κεφάλαιο το οποίο έχει να κάνει με την αντίσταση και τους αγώνες ενός κόμματος και ενός λαού, για δημοκρατία, για ελευθερία, για αυτονομία. Γνωριστήκαμε το 2000 και ήταν τότε που είχαμε τελειώσει με την ομάδα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, μία εργασία που είχε να κάνει με τα παρατηρητήρια και τα ναυτικά οχυρά της Αίγινας. Μου συστήθηκε. Βέβαια εγώ των ήξερα από εκδηλώσεις, από την εφημερίδα που έβγαζε. Θυμάμαι ότι μου είπε "δεν σας τα είπαν όλα", αυτή ήταν η φράση του, "υπάρχουν κι άλλα που δεν σας είπαν". Από εκεί και πέρα καλλιεργήθηκε μια ιδέα, όλες οι μνήμες του από την κατοχή και τα προπολεμικά χρόνια της Αίγινας και οι γνωριμίες του με μεγάλα και ιστορικά πρόσωπα όπως είναι ο Καζαντζάκης, ο Θεοδωράκης, ο Μανώλης Ανδρόνικος να αποτυπωθούν στο χαρτί. Ήθελε να γράψει για τη βιογραφία του και ήθελε να μείνει για τους νεότερους ένα βιβλίο το οποίο να μαρτυρά τους αγώνες και τις αγωνίες εκείνων των χρόνων". Έτσι παρουσιάζει ένας από τους επιμελητές της έκδοσης, ο εκπαιδευτικός κύριος Γεώργιος Μπήτρος, τη γνωριμία με τον Κώστα Χάνο, αλλά και τους λόγους που διαμορφώθηκε η σκέψη ώστε να ξεκινήσει μία συστηματική, πολύχρονη και απαιτητική εργασία για την έκδοση του βιβλίου "Η Οδύσσεια της ζωής μου στον 20ο αιώνα".
Στο video που ακολουθεί ο εκπαιδευτικός και επιμελητής του βιβλίου κύριος Γιώργος Μπήτρος:
Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε την Κυριακή, στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα του Λαογραφικού Μουσείου. Μία παρουσίαση που αποτέλεσε μαζί και φόρο τιμής για τον Κώστα Χάνο, από φίλους, συντρόφους, πολιτικούς, ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών. Από ανθρώπους που παρέμειναν ακόμη και έξω από την γεμάτη αίθουσα παρακολουθώντας την εκδήλωση. Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε από τον εκπαιδευτικό κύριο Γεώργιο Μπήτρο και τον ιστορικό κύριο Γιώργο Ιερωνυμάκη, που ήταν και οι επιμελητές της έκδοσης.
Στο video που ακολουθεί ο ιστορικός και επιμελητής του βιβλίου κύριος Γιώργος Ιερωνυμάκης:
"Πριν ακριβώς από ένα χρόνο μπαίνω κυριολεκτικά στη ζωή του κυρίου Κώστα κι αυτός μπαίνει στη δική μου. Στην αρχή δειλά, επιφυλακτικά συναντώ τις συναντήσεις μαζί του, χωρίς να γνωρίζω καθόλου τον άνθρωπο Κώστα Χάνο, τις απαιτήσεις του, ούτε καν τη δουλειά που απομένει να γίνει. Πολύ γρήγορα η αρχική αμηχανία μου έδωσε τη θέση της στα πιο ζεστά και θετικά συναισθήματα που μπορεί να προκαλέσει και η επικοινωνία με τον κύριο Κώστα. Είναι τέτοια η έλξη που ασκούσε η επικοινωνία με ένα τέτοιο ευρύ και πολυποίκιλο πνεύμα, που τελικά ανυπομονούσα κάθε φορά να επιστρέψω στο σαλόνι το και να συνεχίσουμε την καταγραφή των εμπειριών του. Στο σπίτι της οικογένειας Χάνου έχω περάσει αμέτρητες ώρες της ζωής μου τον τελευταίο αυτό χρόνο. Η φιλοξενία που μου προσέφεραν καθώς και η αγάπη με την οποία με περιέβαλαν, ομολογώ ότι με έκαναν σύντομα να αισθανθώ, γιατί όχι, σαν παιδί τους. Θα ήθελα να ευχαριστήσω και τους δύο για αυτή τη θερμή υποδοχή στην οικογένεια τους". Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ιστορικός κύριος Γιώργος Ιερωνυμάκης περιγράφει την πρώτη του επαφή με τον Κώστα και την Άννα Χάνου.
Στο video που ακολουθεί ο κύριος Κώστας Χάνος μιλάει για το βιβλίο του, την Αίγινα, τη ζωή του:
"Είναι αλήθεια ότι δεν είχα σκεφτεί ποτέ να το γράψω" λέει ο κύριος Κώστας Χάνος μιλώντας μας για το βιβλίο του, εξιστορώντας μας το πως η παρότρυνση του κυρίου Γιώργου Μπήτρου τον οδήγησε στην απόφαση της συγγραφής του. "Τον Καζαντζάκη τον θεωρώ τον σημαντικότερο συγγραφέα μετά τους αρχαίους συγγραφείς. Είναι όχι μόνο συγγραφέας, αλλά και φιλόσοφος" λέει ο κύριος Κώστας Χάνος μιλώντας μας για τις προσωπικότητες που γνώρισε στη ζωή του.
Ο ιστορικός κύριος Γιώργος Ιερωνυμάκης μας περιγράφει τον τρόπο που "υφαίνεται" η ιστορία και μας εξηγεί τους λόγους για τους οποίους το βιβλίο του Κώστα Χάνου, είναι σημαντικό γιατί περιέχει τέτοιου είδους στοιχεία. "Πολύ συχνά θα βρεθείτε σε σημαντικά γνωστά ονόματα, αλλά και σε γνωστά και κομβικά ιστορικά γεγονότα. Για παράδειγμα κάποια στιγμή θα πέσετε πάνω στο γίγαντα Νίκο Καζαντζάκη ή θα βρεθείτε μπλεγμένοι στην κρίσιμη και αποφασιστική μάχη του Ελ Αλαμέιν" συμπληρώνει ο κύριος Ιερωνυμάκης. "Στη Μακρόνησο γνωρίζεται με το Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος τους τραγούδαγε, τους εμψύχωνε" λέει ο Γιώργος Μπήτρος συνεχίζοντας την αναφορά του στα σημαντικά πρόσωπα που γνώρισε ο Κώστας Χάνος και φυσικά τη σύζυγό του, την Άννα.
"Η Αίγινα του τότε δεν έχει καμία σχέση με την Αίγινα που βλέπουμε σήμερα. Ο κόσμος ήταν πολύ απλός, φτωχός και γενικά περνούσε δύσκολη ζωή. Εγώ παρόλο ότι ήμουν από πλούσια οικογένεια, η παρέα μου ήταν παιδιά της γειτονιάς μου κι αυτό μου έδωσε την ευκαιρία να αγαπήσω τον απλό κόσμο και τον κόσμο της δουλειάς. Σήμερα με το να είναι κοντά (στον Πειραιά) η Αίγινα, είναι και υπέρ, αλλά και κατά διότι γέμισε η Αίγινα με αυτοκίνητα, έρχεται κόσμος άσχετος. Κυρίως τον βλέπουμε σαν να είναι αυτός που θα του πάρουμε τα λεφτά. Αυτό είναι το κυριότερο που βλέπω" λέει ο Κώστας Χάνος για τη σημερινή Αίγινα. Ο επιμελητής του βιβλίου κύριο Γιώργος Μπήτρος μας εξήγησε ότι στο βιβλίο προστέθηκε πολύτιμο υλικό για την λαογραφία της Αίγινας: "Πρόσθεσε πάρα πολλά λαογραφικά και κοινωνικά στοιχεία για την Αίγινα. Ένα πολύτιμο υλικό για την παλαιά και προπολεμική Αίγινα. Υπάρχουν φοβερές μαρτυρίες για τα νέα μαγαζιά, για τους τόπους της Αίγινας. Μία Αίγινα την οποία δεν μπορούμε καν να φανταστούμε. Πως ήταν τα θαλάσσια μπάνια, πως ήταν τότε το μικρό αλσύλλιο με τα πεύκα που είναι τώρα το γήπεδο του Σαρωνικού, για την κατάσταση στα σχολεία της εποχής εκείνης, για τις γειτονιές, για τις παλιές νοικοκυρές, τις γιορτές, τα πανηγύρια, τα πλοία, ότι μπορεί κανείς να φανταστεί. Μία κοινωνική ζωή, μία αριστοκρατία, μία αρχοντιά που βεβαίως αρχίζει σιγά - σιγά να φεύγει από την Αίγινα".
"Θα πρότεινα να αντιμετωπίσετε αυτή τη βιογραφία ως τον προσωπικό σχολιασμό ενός ανθρώπου πάνω σε ήδη γνωστά πρόσωπα, γεγονότα, τόπους, γειτονιές, ήθη και έθιμα. Ο κύριος Κώστας μπορεί να μην είχε την πρόθεση να διορθώσει ή να σχολιάσει, όμως αποτυπώνει στην αφήγησή του τις αναμνήσεις και τα συναισθήματα που του άφησαν οι συναναστροφές του. Τις προσωπικές εμπειρίες του μέσα στον ρου γνωστών και άγνωστων γεγονότων" παρατηρεί ο κύριος Ιερωνυμάκης. Ο Κώστας Χάνος λέει για το βιβλίο του: "Από ότι μου είπαν οι σύντροφοι μου στη χθεσινή συγκέντρωση, είναι μία ψηφίδα στην όλη ιστορία του Κομουνιστικού κόμματος, διότι πραγματικά έδωσα πράγματα και στον τόπο μου, αλλά και πάρα έξω, που βοήθησαν και πρέπει να είναι σε όλη τη ψηφίδα αυτή του αγώνα του Κομουνιστικού κόμματος".
Η κυρία Άννα μας δείχνει μια φωτογραφία στο θρυλικό μαγαζί του "Σώτου" στην Αγία Μαρίνα, αρκετά χρόνια πριν. Φαίνονται ερωτευμένοι, δείχνουν να διασκεδάζουν τη ζωή τους. "Η Άννα ήταν μία πάρα πολύ ωραία κοπέλα για εκείνη την εποχή. Κι όχι μόνο αυτό, ήταν ένας άνθρωπος πάρα πολύ δραστήριος. Δεν είναι αυτό που λέμε οι ωραίες δεν έχουν μυαλό. Αυτή ήταν και ωραία και με πολύ δυναμικότητα. Γι' αυτό το λόγο όλη αυτή τη διαδρομή που κάναμε στη ζωή μας, μαζί τα συζητούσαμε και τα πραγματοποιούσαμε. Και τελικά με ευνόησε η τύχη γιατί έμεινα με έναν άνθρωπο που μπόρεσα να έχω μία καλή σχέση και να έχουμε τις ίδιες επιθυμίες".
Τον ρωτήσαμε για τη σημερινή κατάσταση στην οικονομία. "Η σημερινή κατάσταση είναι μια παγκόσμια κρίση, που σύμφωνα με τις ερμηνείες που δίνουμε εμείς είναι η καπιταλιστική κρίση η οποία έχει αγκαλιάσει όλο τον κόσμο. Δεν είναι κάτι που αφορά μόνο την Ελλάδα, είναι όλος ο κόσμος. Και νομίζω ότι δεν πρόκειται να ξεπεραστεί. Και λυπάμαι, γιατί παρά το ότι δεν έχω παιδιά, σκέφτομαι τα νέα παιδιά και τη νέα γενιά η οποία θα βρεθεί σε αυτό το μεσαίωνα. Αντί η εξέλιξη η τεχνική να απελευθερώσει τον άνθρωπο από βαριές δουλειές και να κάθεται να συζητάει, να βρίσκει πράγματα είναι καρμανιόλα. Δημιουργεί του ανέργους με όλα αυτά τα δράματα που βλέπουμε γύρω μας.
Το βιβλίο τελειώνει έτσι: "Καλή, μέτρια ή κακή, κάθε συνάντηση με τον άλλον, κάθε νέα γνωριμία, κάθε άνθρωπος ξεχωριστά με τρέφει, με βοηθάει, με διδάσκει. Κάθε συνάντηση στη ζωή μου ήταν σαν κάθε βιβλίο που διάβασα: ένα μάθημα ζωής που με έκανε να είμαι αυτός που είμαι!"
Το βιβλίο "Η Οδύσσεια της ζωής μου στον 20ο αιώνα" μπορείτε να το βρείτε στα βιβλιοπωλεία της Αίγινας
