Ομόφωνα αρνητική γνώμη εξέφρασε το Δημοτικό Συμβούλιο της Αίγινας στην συνεδρίαση που έγινε μέσω τηλεδιάσκεψης στις 16 Μαρτίου 2021 (η απόφαση δημοσιεύθηκε σήμερα) σε θέμα που αφορούσε στη διατύπωση απόψεων επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του σχεδίου για τον χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.) στην περιοχή των Διαπορίων Νήσων Σαρωνικού κόλπου, Σαλαμίνος και της ευρύτερης Περιοχής αρμοδιότητας Περιφερειακής Ενότητας Νήσων, Περιφέρειας Αττικής, με φορέα την: "Φορέας Διαχείρισης Περιοχής Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών Διαπορίων Νήσων Σαρωνικού Κόλπου, Σαλαμίνος και της Ευρύτερης Περιοχής Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία’’ με διακριτικό τίτλο: "Π.Ο.Α.Υ. Διαπορίων Νήσων, Σαλαμίνος και Ευρύτερης Περιοχής Ι.Κ.Ε.".
Από το Podcasting Feed του Ενημερωτικού Δελτίου στο ραδιόφωνο του Aegina Portal.
Επιπροσθέτως, εκτός από την αρνητική γνώμη το δημοτικό συμβούλιο επισήμανε ότι η υπό οριοθέτηση περιοχή των Διαπορίων Νήσων Σαρωνικού κόλπου, Σαλαμίνος και της ευρύτερης Περιοχής αρμοδιότητας Περιφερειακής Ενότητας Νήσων είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή Natura και ως εκ τούτου η ΣΜΠΕ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της συγκεκριμένη, διακριτή νομοθεσία που η εν λόγω μελέτη δεν αναφέρει.Η εισήγηση του δημάρχου κ. Γιάννη Ζορμπά προς το Σώμα ήταν η ακόλουθη:
Κύριοι, μετά από έρευνα που διενεργήθηκε επί του θέματος και σε συνεργασία με το γραφείο Δημάρχου του Δήμου Σαλαμίνας σας παραθέτουμε τα κάτωθι:
Η ιχθυοκαλλιέργεια, χρησιμοποιώντας φυσικούς πόρους, αλληλεπιδρά με το περιβάλλον και είναι γεγονός ότι σήμερα εξαιτίας αυτής έχουν γεννηθεί πολλά θέματα σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος. Ανήκει στο πρωτογενές τομέα παραγωγής και ως εκ τούτου αφήνει το ενεργειακό της αποτύπωμα στο περιβάλλον. Το οικολογικό αποτύπωμα είναι ένα εργαλείο λογιστικής καταγραφής των πόρων, που μετρά το ποσό της αναγεννητικής ικανότητας της Γης που απαιτείται από μία δεδομένη δραστηριότητα. Μονάδα μέτρησης του οικολογικού αποτυπώματος είναι το 1 εκτάριο, το οποίο ισούται με 10 στρέμματα ή 10.000 τετραγωνικά μέτρα αντίστοιχα. Αναφορικά με τις ιχθυοκαλλιέργειες το ανωτέρω εξαρτάται: α) από την διαχείριση της χορηγούμενης τροφής, β) τον αριθμό ατόμων γόνου/κιλό και γ) τη χρήση και τη μορφή της ενέργειας που δαπανάται καθ’ όλη τη γραμμή παραγωγής. Η Πορτογαλία, η Μάλτα και η Ελλάδα έχουν τα υψηλότερα κατά κεφαλήν αποτυπώματα σχετικά με την κατανάλωση τροφίμων (1,50, 1,25 και 1,22 παγκόσμια εκτάρια (gha) αντίστοιχα). Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η κατανάλωση τροφίμων αποτελεί σημαντικό παράγοντα για το οικολογικό έλλειμμα της περιοχής, με το οποίο η ζήτηση για ανανεώσιμους πόρους και υπηρεσίες οικοσυστημάτων ξεπερνά την ικανότητα των οικοσυστημάτων της να τα παρέχει.
Οι θαλάσσιες υδατοκαλλιέργειες χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο στην παραγωγική διαδικασία πλωτές εγκαταστάσεις και ως μέθοδο την εντατική εκτροφή και τοποθετούνται σε παράκτιες περιοχές με σκοπό την αξιοποίηση των πόρων που αυτές διαθέτουν. Διενεργείται εντατικά καλλιέργεια σε πλωτούς ιχθυοκλωβούς. Η μέθοδος αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη γρήγορη και σχετικά μικρού κόστους ανάπτυξη εκτρεφομένων ψαριών, επειδή ουσιαστικά βρίσκονται μέσα στο φυσικό τους υδάτινο περιβάλλον, ωστόσο απαιτείται η προσφορά του συνόλου της τροφής από τον άνθρωπο. Δηλαδή ενώ δε λαμβάνεται τίποτα από το φυσικό περιβάλλον όπου γίνεται η εκτροφή, αποτίθενται στο υδάτινο περιβάλλον όλα τα προϊόντα του μεταβολισμού των ψαριών, καθώς και τα υπολείμματα της προσφερόμενης τροφής καθώς η επεξεργασία των προϊόντων του μεταβολισμού είναι αδύνατη. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον από την ανοδική πορεία του βιομηχανοποιημένου μοντέλου παραγωγής ψαριών. Η διαχείριση ιχθυοκαλλιέργειας έχει τις κάτωθι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τα απόβλητα αυτής, ήτοι τα υπολείμματα της ιχθυοτροφής που δεν καταναλώνεται και τα υποπροϊόντα του μεταβολισμού των ψαριών.
Τα νέα προϊόντα που θα παραχθούν από την αποικοδόμηση των περιττωμάτων των ούρων και των υπολειμμάτων των τροφών θα είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CΟ2), τα νιτρικά και φωσφορικά άλατα που θα αποτελέσουν τους δομικούς λίθους για την σύνθεση νέων βιολογικών ενώσεων, υπό την προϋπόθεση επάρκειας διαλυμένου στο νερό οξυγόνου. Η ποσότητα και η σύσταση της χορηγούμενης τροφής έχει άμεση επίδραση και στο είδος των αποβαλλόμενων προϊόντων που προέρχονται από τον μεταβολισμό των ψαριών και τις απώλειες κατά την χορήγηση της. Η ποσότητα της τροφής που χάνεται έχει μεγάλη σπουδαιότητα για τον προσδιορισμό των επιπτώσεων στο υδάτινο περιβάλλον και το βενθικό υπόστρωμα. Όλα αυτά συνεργούν στη μείωση της συγκέντρωσης οξυγόνου, στην αύξηση των συγκεντρώσεων θρεπτικών (διοξείδιο του άνθρακα, αμμωνία, φώσφορος, νιτρικά) τα οποία επηρεάζουν την ποιότητα του νερού και πυθμένα, καθώς και τη σύσταση αυτού. Αύξηση της παραγωγικότητας, μαθηματικά συνεπάγεται κατά πρώτον την αύξηση των ανωτέρω απορρίψεων και κατά δεύτερον την αύξηση των ατόμων – ιχθυδίων/m3, η οποία εγκυμονεί ανάπτυξη παθογόνων και κατ’ επέκταση χρήση οργανικών και φαρμακευτικών ουσιών για την αντιμετώπιση αυτών, που αλλοιώνουν την ποιότητα του νερού. Η επιβάρυνση από τις ιχθυοκαλλιέργειες προσδιορίζεται κάτω από τους κλωβούς και σε απόσταση γύρω από αυτούς από 15μ έως 300μ ή και περισσότερα.
Το ινστιτούτο Αρχιπέλαγος έχει οριστεί μέλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου της Ε.Ε. για την ιχθυοκαλλιέργεια στην Ευρώπη, αποτελώντας τον μοναδικό ελληνικό περιβαλλοντικό φορέα που συμμετέχει σε αυτό. Σε Δελτίο Τύπου που δημοσίευσε στον ιστότοπό του, το οποίο υπογράφει ο Διευθυντής του Ινστιτούτου κ.Θ.Τσιμπίδης, μεταξύ άλλων αναφέρει ότι ουσιαστικά η διαχείριση των μονάδων γίνεται κατά βάση με οικονομικά κριτήρια με αποτέλεσμα, στην πλειονότητα του κλάδου, η προστασία του περιβάλλοντος να τίθεται ως τελευταία προτεραιότητα. Στις παρακάτω φωτογραφίες απεικονίζονται μερικές από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ιχθυοκαλλιεργητικής δραστηριότητας στο κοντινό περιβάλλον των μονάδων.
Η ιχθυοκαλλιέργεια στην Ελλάδα έχει πολύ σοβαρές και αδιαμφισβήτητες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Διότι η διαδικασία χωροθέτησης και αδειοδότησής της και ο προσδιορισμός των περιβαλλοντικών της όρων γίνεται αποκλειστικά με οικονομικά κριτήρια. Επίσης η πραγματική παραγωγή της είναι έως και δέκα φορές μεγαλύτερη από την επιτρεπόμενη από τους εγκεκριμένους όρους.
Η Ε.Ε. δεσμεύεται για παροχή υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική προστασία, αλλά οι επιβλέπουσες κρατικές αρχές στον τομέα της ιχθυοκαλλιέργειας, εθελοτυφλούν έναντι των πραγματικών προβλημάτων του κλάδου. Έτσι γεννιέται το εξής ερώτημα: Γιατί δε δίνεται η δυνατότητα στους ΟΤΑ Α΄ βαθμού να έχουν ουσιαστικό και ενεργό ρόλο τόσο στις διαδικασίες των αδειοδοτήσεων όσο και στους ελέγχους, πράγμα το οποίο θα ενέπνεε περισσότερη ασφάλεια και εμπιστοσύνη και θα εξομάλυνε τις σχέσεις μεταξύ τοπικής κοινωνίας και παραγωγών;
Ειδικότερα, η Αίγινα ως γνωστόν αποτελεί χώρο με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά. Ο Ναός της Αφαίας, ο αρχαιολογικός χώρος της Κολώνας, η περιοχή των Σαλαμινομάχων, το Εϋνάρδειο και τα Καποδιστριακά είναι μόνο μερικά παραδείγματα αυτής. Ακόμη οι παραλίες που συνθέτουν το γεωμορφολογικό τοπίο της Αίγινας είτε αμμώδεις είτε με βότσαλα, έρχονται να προστεθούν στο ενδιαφέρον των παραθεριστών ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Όπως αναφέρεται παραπάνω οι περιβαλλοντικές αρνητικές συνέπειες αποτελούν τον κυριότερο λόγο αντιδράσεων έναντι των ιχθυοκαλλιεργειών. Σε αυτόν προστίθεται η ανταγωνιστική θέση τους, ως
παραγωγικό τομέα, σε σχέση με τον τουρισμό. Η Ελλάδα πρόκειται να παραχωρήσει μεγάλο μέρος των ακτών της σε μία δραστηριότητα που, σε σύγκριση με τον τουρισμό και τα διαφυγόντα κέρδη που
του προκαλεί, προσφέρει ελάχιστα στην ελληνική οικονομία.
Η μελέτη του SETE Intelligence «Η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία το 2017» κατέδειξε τα εξής:
- Συνέβαλε άμεσα στη δημιουργία του 10,3% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ η άμεση και έμμεση συμβολή του εκτιμάται σε 22,6% έως 27,3%, επιβεβαιώνοντας τη κοινή παραδοχή ότι αποτελεί τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας,
- Η συνολική αύξηση της τουριστικής δραστηριότητας εκτιμάται σε €1,56 δισ. (από €16,7 δισ.άμεσης συνεισφοράς στο ΑΕΠ το 2016 σε €18,3 δισ. Το 2017), Αποτελεί την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, αφού και το 2017 παρουσίασε ανάπτυξη 11,4% ή €1,45δισ. όταν το συνολικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι μειώθηκε, Από κάθε €1 τουριστικής δραστηριότητας, δημιουργείται επιπλέον €2,2 έως €2,65 πρόσθετης οικονομικής δραστηριότητας, έτσι επιτυγχάνεται μεγάλη διάχυση ωφελειών στην οικονομία,
- Πρόσφερε στην αιχμή του -σε συνδυασμό με την εστίαση- τουλάχιστον 1 στις 3 θέσεις μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, πλέον των θέσεων αυτοαπασχολούμενων σε 31 χιλιάδες μικρά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια και δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις εστίασης, συμβάλλοντας στο 16,9% της απασχόλησης και συνολικά (άμεσα και έμμεσα) μεταξύ 37,2% και
- 44,8% , ενώ αποτελεί βασικό μοχλό για τη μείωση της ανεργίας,
- Είναι μία δραστηριότητα που στηρίζει σταθερά τα ασφαλιστικά ταμεία κάθε χρονιά ενώ οι υπόλοιπες δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα συρρικνώνονται και ως εκ τούτου μειώνουν τη συνεισφορά τους σε αυτά,
- Κάλυψε με τις ταξιδιωτικές εισπράξεις το 80% του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Οι εισπράξεις αυτές σχεδόν ισούνται με τις εισπράξεις από τις εξαγωγές όλων των άλλων προϊόντων που
εξάγει η χώρα, εξαιρουμένων των εισπράξεων από εξαγωγή πλοίων και καυσίμων. - Το 2019 η συνολική συμμετοχή του τουρισμού στο ΑΕΠ ήταν 20,8%, καταλαμβάνοντας το 21,7% της συνολικής απασχόλησης.
- Αναμφισβήτητα λοιπόν ο τουρισμός αποτελεί, αν όχι τη σπουδαιότερη, μία από τις σπουδαιότερες πηγές εσόδων της ελληνικής οικονομίας. Η Πολιτεία οφείλει να χωροθετήσει τις μονάδες
ιχθυοκαλλιέργειας, αν υποθέσουμε ότι η ανάπτυξη τους είναι ήταν μονόδρομος, μακριά από οικιστική, παραθεριστική και τουριστική ανάπτυξη και σε περιοχές με μεγάλες δυνατότητες αυτοκαθαρισμού, χωρίς υφιστάμενη περιβαλλοντική επιβάρυνση. - Συνοψίζοντας, ο Δήμος Αίγινας δεν εγκρίνει περαιτέρω ανάπτυξη (είτε χωρική είτε σε δυναμικότητα) των υφιστάμενων ιχθυοκαλλιεργειών ή νέων. Το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής
έχει συνταχθεί πολλάκις με την αρνητική γνωμοδότησή του με την απόφαση 16/2021 επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που αφορούσε σε μετατόπιση, επέκταση και εκσυγχρονισμό της εταιρείας «Ιχθυοτροφεία Σελόντα Α.Ε.Γ.Ε». - Λαμβάνοντας υπόψιν τα ανωτέρω, ο Δήμος εισηγείται αρνητικά επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του σχεδίου για τον χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση
Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.), στην περιοχή των Διαπορίων Νήσων Σαρωνικού κόλπου, Αίγινας και της ευρύτερης περιοχής αρμοδιότητας Περιφερειακής
Ενότητας Νήσων.
Εγκρίνει την εισήγηση του κ. Δημάρχου και διατυπώνει αρνητική γνώμη επί της εν θέματι Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
Επιπρόσθετα επισημαίνει ότι η υπό οριοθέτηση περιοχή των Διαπορίων Νήσων Σαρωνικού κόλπου, Σαλαμίνος και της ευρύτερης Περιοχής αρμοδιότητας Περιφερειακής ΕνότηταςΝήσων είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή Natura και ως εκ τούτου η ΣΜΠΕ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της συγκεκριμένη, διακριτή νομοθεσία που η εν λόγω μελέτη δεν αναφέρει, καταλήγει η απόφαση.
