Θέμα: Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3870/2010 «Εκλογικές δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων και έλεγχος αυτών, κατά τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές» (Α΄138) ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών της 8ης Οκτωβρίου 2023 και των επαναληπτικών της 15ης Οκτωβρίου 2023.
Εισαγωγικά
Με γνώμονα την ενίσχυση της διαφάνειας και τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της παροχής ίσων ευκαιριών, ο ν. 3870/2010 «Εκλογικές δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων και έλεγχος αυτών, κατά τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές» (Α΄138) ρυθμίζει θέματα που αφορούν στα οικονομικά και την προβολή των συνδυασμών και των υποψηφίων κατά τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, ο έλεγχος των οικονομικών των συνδυασμών και των υποψηφίων ανατέθηκε στις Επιτροπές Ελέγχου Δαπανών και Εκλογικών Παραβάσεων του άρθρου 12, που λειτουργούν ως ειδικά,2 δικαιοδοτικά και ελεγκτικά όργανα και θεσπίστηκε με το άρθρο 10 η λειτουργία Κεντρικής Βάσης Δεδομένων στο Υπουργείο Εσωτερικών, για την ανάρτηση των εσόδων και των δαπανών των συνδυασμών και των υποψηφίων κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.
Στις ενότητες που έπονται, παρέχονται διευκρινίσεις αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3870/2010, στο ρυθμιστικό πεδίο των οποίων εμπίπτουν οι δημοτικοί και περιφερειακοί συνδυασμοί, καθώς και οι υποψήφιοι περιφερειάρχες, δήμαρχοι, περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι.
Η παρούσα χωρίζεται σε πέντε μέρη. Στο ΜΕΡΟΣ Α οριοθετείται η προεκλογική περίοδος και εφιστάται ιδιαίτερα η προσοχή για την έναρξη και τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ειδικά για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του ανωτέρω νόμου. Το ΜΕΡΟΣ Β αφορά στη σύσταση και το έργο των Επιτροπών Ελέγχου Δαπανών και Εκλογικών Παραβάσεων, που συνιστώνται στην έδρα κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης με απόφαση του οικείου Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Στο ΜΕΡΟΣ Γ, που φέρει τον τίτλο «Οικονομικά συνδυασμών και υποψηφίων», παρέχονται διευκρινίσεις αναφορικά με τα έσοδα και τις δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων, τις υποχρεώσεις τους ως προς τη διακίνηση και τη διαχείριση των οικονομικών τους και άλλα, συναφή με τα οικονομικά τους, θέματα. Στο
ΜΕΡΟΣ Δ επεξηγούνται α) οι απαγορεύσεις στη χρηματοδότηση των συνδυασμών και των υποψηφίων και β) ο προσδιορισμός του ανώτατου ορίου εκλογικών δαπανών, με παράθεση πινάκων. Τέλος, στο ΜΕΡΟΣ Ε παρέχονται διευκρινίσεις αναφορικά με την προβολή συνδυασμών και υποψηφίων και τις εμφανίσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο.
ΜΕΡΟΣ Δ επεξηγούνται α) οι απαγορεύσεις στη χρηματοδότηση των συνδυασμών και των υποψηφίων και β) ο προσδιορισμός του ανώτατου ορίου εκλογικών δαπανών, με παράθεση πινάκων. Τέλος, στο ΜΕΡΟΣ Ε παρέχονται διευκρινίσεις αναφορικά με την προβολή συνδυασμών και υποψηφίων και τις εμφανίσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο.
Για ευνόητους λόγους, όπου στο κείμενο που ακολουθεί υπάρχει αναφορά σε άρθρο χωρίς παράλληλα να αναφέρεται ο σχετικός νόμος, νοείται ο ν. 3870/2010 (Α΄138).
Στην εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών 867, που εκδόθηκε στις 8 Αυγούστου 2023 αναφέρονται τα ακόλουθα:
ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ Μ.Μ.Ε. ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Όπως προαναφέρθηκε (βλ. ΜΕΡΟΣ Α΄), σύμφωνα με το άρθρο 6, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 128 του ν. 4249/2014 (Α’ 73), η προεκλογική περίοδος για την προβολή και τις εμφανίσεις των επικεφαλής των συνδυασμών, των υποψήφιων περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο, προσδιορίζεται στις τριάντα (30) ημέρες πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών.
Με τον όρο «εμφανίσεις» νοούνται οι συνεντεύξεις, η συμμετοχή σε κάθε είδους εκπομπές όπως π.χ. πάνελ διαλόγου, δελτία ειδήσεων, ψυχαγωγικά προγράμματα, η κάλυψη της προεκλογικής τους δραστηριότητας σε περίπτωση υποβολής σχετικού αιτήματος κ.λπ.
Κατά τη διάρκεια της ανωτέρω περιόδου, ισχύουν οι ακόλουθοι περιορισμοί για τα ανωτέρω πρόσωπα:
1. Απαγορεύεται η άμεση ή έμμεση παρουσίαση εκπομπών που μεταδίδονται από
δημόσια και ιδιωτικά ηλεκτρονικά ΜΜΕ ελεύθερης λήψης και από το διαδίκτυο.
2. Οι εμφανίσεις τους σε κάθε είδους εκπομπές των δημόσιων και ιδιωτικών
ηλεκτρονικών ΜΜΕ ελεύθερης λήψης, σε φορείς παροχής κάθε μορφής
συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών καθώς και στο διαδίκτυο, καθορίζονται ως εξής:
• 2 φορές σε κάθε ηλεκτρονικό ΜΜΕ εθνικής εμβέλειας
• 1 φορά σε κάθε ηλεκτρονικό ΜΜΕ τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας
• 1 φορά σε διαδικτυακούς τόπους και ιστοσελίδες
• Σε περίπτωση τυχόν εκτάκτων και απρόβλεπτων γεγονότων, δεν λογίζονται ως εμφανίσεις οι σχετικές δηλώσεις και η ενημέρωση που παρέχεται από τα αιρετά μονοπρόσωπα όργανα της Αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων τους.
Εξαίρεση από την ανωτέρω ρύθμιση που προβλέπει τον αριθμό των εμφανίσεων, αποτελεί η δυνατότητα των επικεφαλής των συνδυασμών να συμμετέχουν χωρίς περιορισμό σε εκπομπές με οργανωμένες συζητήσεις εφόσον:
α) Μέχρι την ανακήρυξη των συνδυασμών από το αρμόδιο πρωτοδικείο, έχει διασφαλιστεί η συμμετοχή τουλάχιστον 3 ακόμη συνυποψήφιών τους στις συζητήσεις αυτές και
β) Μετά την ανακήρυξη, η ανωτέρω προϋπόθεση καταλαμβάνει τα 2/3 των ανακηρυχθέντων.
γ) Σε περίπτωση επαναληπτικής εκλογής, μετέχουν υποχρεωτικά οι επικεφαλής και των δύο συνδυασμών.
Σημειώνεται ότι για τις εμφανίσεις των υποψηφίων, απαγορεύεται η καταβολή εκλογικής δαπάνης ανεξαρτήτως ποσού προς τα Μ.Μ.Ε. και τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου καθώς και οποιοδήποτε άλλο οικονομικό αντάλλαγμα. Τυχόν αποδεδειγμένη πραγματοποίηση των ανωτέρω, επιφέρει την έκπτωση από το αξίωμα του υποψηφίου και ποινή φυλάκισης για τους ιδιοκτήτες ή νόμιμους εκπροσώπους των αντίστοιχων μέσων.
Οι κκ. Γραμματείς των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων παρακαλούνται για την κοινοποίηση της παρούσας στις Επιτροπές Ελέγχου Δαπανών και Εκλογικών Παραβάσεων της περιφέρειάς τους και την ανάρτησή της στην ιστοσελίδα του φορέα τους.
Οι κκ. Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες παρακαλούνται για την κοινοποίηση της παρούσας στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια ώστε να ενημερωθούν για το περιεχόμενό της, καθώς και για την ανάρτησή της στην ιστοσελίδα του φορέα τους.21
Όλοι οι ανωτέρω παρακαλούνται να φροντίσουν για την ευρεία δημοσιότητα του θεσμικού πλαισίου, κάνοντας χρήση κάθε πρόσφορου μέσου, καθώς και για την παροχή σχετικής πληροφόρησης προς κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη και υποψήφιο.
