Το υπουργείο Εσωτερικών έστειλε επείγουσα εγκύκλιο σε δημάρχους, περιφερειάρχες και προϊσταμένους Οικονομικών Υπηρεσιών των Δήμων και των Περιφερειών με την οποία επισημαίνεται η υποχρέωση των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης για διαγραφή όλων των παραγεγραμμένων υποχρεώσεων από τον προϋπολογισμό
Α. Υποχρέωση διαγραφής παραγεγραμμενων υποχρεώσεων
Στην παρ. 15 του αρ. 1 «Γενικές οδηγίες κατάρτισης του προϋπολογισμού» της υπ. αριθμ. 55905/29-7-2019 κυα με θέμα «Παροχή οδηγιών για την κατάρτιση του προϋπολογισμού των δήμων, οικονομικού έτους 2020 – τροποποίηση της υπ’ αριθμ. 7028/2004 (Β΄ 253) απόφασης», ορίζεται ότι: «Σε περιπτώσεις όπου υφίστανται υποχρεώσεις ή και απαιτήσεις για τις οποίες συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις παραγραφής, αυτές δεν θα πρέπει να συνεχίσουν να εγγράφονται στον προϋπολογισμό του δήμου, αλλά θα πρέπει τα αρμόδια όργανα του τελευταίου να προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες για τη διαγραφή τους».
Ανάλογη διατύπωση απαντάται και στην παρ. 7 του αρ. 1 της υπ. αριθμ. 55907/29-7-2019 κυα με θέμα «Κατάρτιση και υποβολή προϋπολογισμού των περιφερειών, οικονομικού έτους 2020».
Δεδομένου ότι, στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας για την Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να εκκαθαρίσει το υπάρχον απόθεμα ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τρίτους μέχρι το τέλος του έτους, η διαγραφή των παραγεγραμμένων υποχρεώσεων είναι επιβεβλημένη. Η συνέχιση της εγγραφής τους στον προϋπολογισμό, έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζονται εσφαλμένα δαπάνες, οι οποίες ως μη κανονικές, δεν είναι δυνατόν να ενταλματοποιηθούν και να πληρωθούν, καθιστώντας αδύνατη την μείωση των υποχρεώσεων και την υλοποίηση της δέσμευσης της χώρας μας, ως προς το βαθμό που βεβαίως αναλογεί στον υποτομέα των ΟΤΑ. Περαιτέρω, δεσμεύονται πόροι των ΟΤΑ, οι οποίοι θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τη διενέργεια άλλων κρίσιμων δαπανών για την λειτουργία ή την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους και την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Ανάλογη διατύπωση απαντάται και στην παρ. 7 του αρ. 1 της υπ. αριθμ. 55907/29-7-2019 κυα με θέμα «Κατάρτιση και υποβολή προϋπολογισμού των περιφερειών, οικονομικού έτους 2020».
Δεδομένου ότι, στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας για την Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να εκκαθαρίσει το υπάρχον απόθεμα ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τρίτους μέχρι το τέλος του έτους, η διαγραφή των παραγεγραμμένων υποχρεώσεων είναι επιβεβλημένη. Η συνέχιση της εγγραφής τους στον προϋπολογισμό, έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζονται εσφαλμένα δαπάνες, οι οποίες ως μη κανονικές, δεν είναι δυνατόν να ενταλματοποιηθούν και να πληρωθούν, καθιστώντας αδύνατη την μείωση των υποχρεώσεων και την υλοποίηση της δέσμευσης της χώρας μας, ως προς το βαθμό που βεβαίως αναλογεί στον υποτομέα των ΟΤΑ. Περαιτέρω, δεσμεύονται πόροι των ΟΤΑ, οι οποίοι θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τη διενέργεια άλλων κρίσιμων δαπανών για την λειτουργία ή την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους και την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Β. Διατάξεις περί παραγραφής του ν. 4270/2014 (α΄ 143)
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2, του άρθρου 276 του ν.3463/2006 (Α΄ 114), για την παραγραφή των αξιώσεων κατά των ΟΤΑ εφαρμόζονται οι διατάξεις που διέπουν την παραγραφή των αξιώσεων κατά του Δημοσίου. Κάθε άλλη διάταξη που ορίζει μεγαλύτερο χρόνο παραγραφής των αξιώσεων κατά των ΟΤΑ καταργείται.
Στον ν.4270/2014 πλέον, περιλαμβάνονται διατάξεις με τις οποίες ρυθμίζονται τα ζητήματα της παραγραφής. Το άρθρο 183 αυτού ορίζει ότι η ισχύς των διατάξεων αρχίζει από 1.1.2015, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά σε αυτές ή στο ίδιο το άρθρο 183 (προηγούμενες όμοιες διατάξεις είναι αυτές των άρθρων 90-94 του ν.2362/1995 και των άρθρων 91-96 του ν.δ/τος 321/1969).
Ειδικότερα, με την παρ. 1 του αρ. 140 καθορίζεται ο γενικός χρόνος παραγραφής απαιτήσεων κατά του Δημοσίου: «Οποιαδήποτε απαίτηση κατά του Δημοσίου, πλην εκείνων για τις οποίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013, Α΄ 170), παραγράφεται μετά την παρέλευση πενταετίας, εφόσον από άλλη γενική ή ειδική διάταξη δεν ορίζεται βραχύτερος χρόνος παραγραφής αυτής».
Με τις επόμενες παραγράφους του ίδιου άρθρου, καθορίζονται ειδικότεροι χρόνοι παραγραφής, ενώ στα επόμενα αρ. 141-143 ρυθμίζονται τα ζητήματα της έναρξης, αναστολής και διακοπής της παραγραφής απαιτήσεων κατά του Δημοσίου. Τα περί συνεπειών παραγραφής απαιτήσεων κατά του Δημοσίου ρυθμίζονται με το αρ. 144.
Στον ν.4270/2014 πλέον, περιλαμβάνονται διατάξεις με τις οποίες ρυθμίζονται τα ζητήματα της παραγραφής. Το άρθρο 183 αυτού ορίζει ότι η ισχύς των διατάξεων αρχίζει από 1.1.2015, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά σε αυτές ή στο ίδιο το άρθρο 183 (προηγούμενες όμοιες διατάξεις είναι αυτές των άρθρων 90-94 του ν.2362/1995 και των άρθρων 91-96 του ν.δ/τος 321/1969).
Ειδικότερα, με την παρ. 1 του αρ. 140 καθορίζεται ο γενικός χρόνος παραγραφής απαιτήσεων κατά του Δημοσίου: «Οποιαδήποτε απαίτηση κατά του Δημοσίου, πλην εκείνων για τις οποίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013, Α΄ 170), παραγράφεται μετά την παρέλευση πενταετίας, εφόσον από άλλη γενική ή ειδική διάταξη δεν ορίζεται βραχύτερος χρόνος παραγραφής αυτής».
Με τις επόμενες παραγράφους του ίδιου άρθρου, καθορίζονται ειδικότεροι χρόνοι παραγραφής, ενώ στα επόμενα αρ. 141-143 ρυθμίζονται τα ζητήματα της έναρξης, αναστολής και διακοπής της παραγραφής απαιτήσεων κατά του Δημοσίου. Τα περί συνεπειών παραγραφής απαιτήσεων κατά του Δημοσίου ρυθμίζονται με το αρ. 144.
Η παραγραφή των υποχρεώσεων γίνεται αυτοδικαίως, δυνάμει των κείμενων διατάξεων. Ως εκ τούτου, η λήψη σχετικής περί παραγραφής απόφασης από τα οικεία δημοτικά ή περιφερειακά συμβούλια, κατόπιν εισήγησης της οικονομικής υπηρεσίας του φορέα, που λαμβάνει χώρα κατά τη συνήθη πρακτική και κατ’ επίκληση της γενικής αρμοδιότητας του συλλογικού αυτού οργάνου να αποφασίζει για όλα τα θέματα
που αφορούν στο δήμο ή την περιφέρεια και εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, είναι κατά την άποψή μας εκ του περισσού. Η οικονομική επιτροπή και το δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο αντίστοιχα, θα εμπλακούν ούτως ή άλλως κατά την αναμόρφωση του προϋπολογισμού, με την οποία θα αποτυπωθεί η διαγραφή, από αυτόν, των πιστώσεων που αφορούν οφειλές που έχουν παραγραφεί.
που αφορούν στο δήμο ή την περιφέρεια και εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, είναι κατά την άποψή μας εκ του περισσού. Η οικονομική επιτροπή και το δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο αντίστοιχα, θα εμπλακούν ούτως ή άλλως κατά την αναμόρφωση του προϋπολογισμού, με την οποία θα αποτυπωθεί η διαγραφή, από αυτόν, των πιστώσεων που αφορούν οφειλές που έχουν παραγραφεί.
Γ. υποχρεώσεις φορέων ενόψει της πρώτης υποχρεωτικής αναμόρφωσης του προϋπολογισμού έτους.
Λαμβανομένων υπόψη όσων αναφέρουμε παραπάνω, οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης οφείλουν κατά την πρώτη υποχρεωτική αναμόρφωση του, όπως ρητά προβλέπεται στα άρθρα 6 και 7 αντίστοιχα των ΚΥΑ οδηγιών κατάρτισης του προϋπολογισμού τους, ή εφόσον αυτή έχει ήδη πραγματοποιηθεί, στην αμέσως επόμενη αναμόρφωση που θα αποσταλεί για έλεγχο νομιμότητας στην αρμόδια αρχή, να έχουν προβεί στη διαγραφή όλων των παραγεγραμμένων υποχρεώσεων από τον προϋπολογισμό, κατά την πρώτη υποχρεωτική αναμόρφωση αυτού.
Εφιστούμε ιδιαίτερα την προσοχή των ΟΤΑ σε περιπτώσεις όπου υφίστανται υποχρεώσεις του φορέα για τις οποίες υπάρχει το ενδεχόμενο δικαστικής διεκδίκησης. Εν προκειμένω, απαιτείται η διατύπωση σχετικής εκτίμησης από τη νομική υπηρεσία. Εφόσον με αυτή διαπιστώνεται η ύπαρξη τέτοιου είδους υποχρεώσεων, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί αντίστοιχη εγγραφή στον προϋπολογισμό.
Ως εκ τούτου, ο αναμορφωμένος προϋπολογισμός θα συνοδεύεται από τον πίνακα που ακολουθεί, με αναλυτικά στοιχεία για την κατηγορία εξόδων 81 αυτού για τους δήμους, και με τους κωδικούς αριθμούς εξόδων με την διάκριση 02 για τις περιφέρειες, προκειμένου η κατά τόπο αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση να διαπιστώσει ότι στον προϋπολογισμό δεν έχουν εγγραφεί ατεκμηρίωτα πιστώσεις που αφορούν σε παραγεγραμμένες υποχρεώσεις του ΟΤΑ προς τρίτους.
Εφιστούμε ιδιαίτερα την προσοχή των ΟΤΑ σε περιπτώσεις όπου υφίστανται υποχρεώσεις του φορέα για τις οποίες υπάρχει το ενδεχόμενο δικαστικής διεκδίκησης. Εν προκειμένω, απαιτείται η διατύπωση σχετικής εκτίμησης από τη νομική υπηρεσία. Εφόσον με αυτή διαπιστώνεται η ύπαρξη τέτοιου είδους υποχρεώσεων, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί αντίστοιχη εγγραφή στον προϋπολογισμό.
Ως εκ τούτου, ο αναμορφωμένος προϋπολογισμός θα συνοδεύεται από τον πίνακα που ακολουθεί, με αναλυτικά στοιχεία για την κατηγορία εξόδων 81 αυτού για τους δήμους, και με τους κωδικούς αριθμούς εξόδων με την διάκριση 02 για τις περιφέρειες, προκειμένου η κατά τόπο αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση να διαπιστώσει ότι στον προϋπολογισμό δεν έχουν εγγραφεί ατεκμηρίωτα πιστώσεις που αφορούν σε παραγεγραμμένες υποχρεώσεις του ΟΤΑ προς τρίτους.
Οι ΟΤΑ στους οποίους αποστέλλεται η παρούσα, μερίμνει του Προϊσταμένου Οικονομικών Υπηρεσιών τους, παρακαλούνται όπως την κοινοποιήσουν στα νομικά πρόσωπα εποπτείας τους για ανάλογη εφαρμογή, εφόσον συντρέχει περίπτωση.
