Προτάσεις διαχείρισης για το νερό της Αίγινας, από τους Οικολόγους Πράσινους.

Προτάσεις διαχείρισης για το νερό της Αίγινας, από τους Οικολόγους Πράσινους.
Προτείνουμε μια αυστηρή ιεράρχηση στη διαχείριση του νερού: προηγείται η μείωση της σπατάλης και η εξοικονόμηση νερού και η προστασία των υδατικών πόρων και των πηγών τους, ακολουθεί η επαναχρησιμοποίηση - ανακύκλωση νερού (σε επίπεδο κατοικίας, τουριστικών μονάδων, οικισμών, νησιού) και μόνο σε αυτή τη βάση σχεδιάζονται τα όποια τεχνικά έργα (αφαλάτωση σε συνδυασμό με εφαρμογή ΑΠΕ, διπλή αφαλάτωση, λιμνοδεξαμενές κ.ά.).

Τα προβλήματα
Οι νησιώτες πάντα αναγνώριζαν την αξία του νερού και είχαν αναπτύξει σοφές τεχνικές εξοικονόμησής του. Οι νησιώτικες κοινωνίες ήξεραν ότι το νερό έρχεται από «πάνω», και γι΄ αυτό σε πολλά μέρη είχαν αναπτύξει σοφές πρακτικές συλλογής του βρόχινου νερού ενώ προστάτευαν τα πηγάδια και τις πηγές του πόσιμου νερού. Η σοφή διαχείριση του νερού και η προσεκτική επαναχρησιμοποίησή του ήταν μέρος της καθημερινής κουλτούρας.

Όμως, η "πρόοδος" και το άναρχο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, μας απομάκρυνε σημαντικά από την υπεύθυνη και λογική χρήση νερού και οι υδατικοί πόροι υποβαθμίστηκαν συνολικά:

Αντί να επεκταθεί η συλλογή του βρόχινου νερού με τις στέρνες και να δοθούν κίνητρα για αυτό, καταργήθηκαν οι στέρνες από τα σύγχρονα κτίρια. Αντίθετα, της μόδας έγιναν οι πισίνες σε παραθεριστικές κατοικίες .

Αντί να γίνεται επεξεργασία των λυμάτων που αυξήθηκαν ποσοτικά με την τουριστική έκρηξη και να επαναχρησιμοποιούνται τα νερά, σε λίγες περιοχές ολοκληρώθηκαν τα δίκτυα αποχέτευσης και λειτουργούν αποτελεσματικά βιολογικοί καθαρισμοί.

Αντί να δημιουργηθεί ένα διπλό δίκτυο (ένα δίκτυο για το πόσιμο νερό και ένα δίκτυο για νερό ποιότητας που απαιτείται για υπόλοιπες δραστηριότητες), αυξήθηκε ραγδαία η κατανάλωση, υποβαθμίστηκαν οι πηγές πόσιμου νερού, τα λύματα από σπίτια και τουριστικές δραστηριότητες επιβάρυναν τον υδροφόρο ορίζοντα και ρύπαναν πολλές πηγές, ενώ οι πολλές στον αριθμό γεωτρήσεις συνέβαλαν στο να γίνουν υφάλμυρα τα νερά σε πολλά νησιά και περιοχές.

Σήμερα, δυστυχώς, απουσιάζει μια συγκροτημένη πολιτική εξοικονόμησης και διαχείρισης της ζήτησης νερού. Ιδιαίτερα για το νησί μας η κατάσταση είναι τραγική τόσο από πλευράς ποιότητας όσο και ποσότητας νερού. Η εξάρτηση από εισαγωγές πόσιμου εμφιαλωμένου νερού από την ηπειρωτική Ελλάδα μεγαλώνει. Το πόσιμο νερό πλέον είναι εμφιαλωμένο και κάθε νησιώτης σπαταλάει 200-600 ευρώ για εμφιαλωμένο νερό, χωρίς να υπολογίσουμε και τα βουνά από πλαστικά μπουκάλια που καταλήγουν στα απορρίμματα.

Πολλά από τα τεχνικά έργα που έγιναν δεν έλυσαν το πρόβλημα, ενώ οδήγησαν σε τεράστια σπατάλη πόρων. Η συζητούμενη στροφή στις αφαλατώσεις χωρίς ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για μείωση της σπατάλης νερού και σύνδεση της αφαλάτωσης με τη χρήση ΑΠΕ, οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση και σπατάλη νερού, σημαντική οικονομική επιβάρυνση κι αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας.

Οι προτάσεις μας
Προτείνουμε επαναφορά και αξιοποίηση της πολύτιμης εμπειρίας και των καλών πρακτικών, οι οποίες σε συνδυασμό με τις σημερινές, εντυπωσιακές τεχνολογικές δυνατότητες, μπορούν να δώσουν απαντήσεις στο υδατικό πρόβλημα του νησιού μας.

Πιο συγκεκριμένα,

Την αναβίωση παραδοσιακών και υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών αξιοποίησης του βρόχινου νερού. Η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης νερού που θα βασίζεται στο αφαλατωμένο νερό απαιτεί αυξημένο κόστος και σημαντική δαπάνη ενέργειας. Οι περισσότεροι νησιώτες ήξεραν να χρησιμοποιούν σωστά το νερό της βροχής, συγκεντρώνοντάς το σε δεξαμενές (στέρνες). Χρειάζεται να επανέλθουν τέτοιες πρακτικές σωστά σχεδιασμένες και ελεγχόμενες.
Τη δημιουργία διπλών δικτύων σε όλα το νησί : ένα δίκτυο για πόσιμο νερό και ένα για νερό δεύτερων χρήσεων και για πότισμα (δημιουργία συστημάτων ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης νερού).

Αλλαγές σε υδραυλικά συστήματα, έλεγχος κατάστασης δικτύων ώστε να περιοριστεί η σπατάλη νερού από τα δίκτυα ύδρευσης ή η μόλυνση του νερού λόγω εισόδου στο δίκτυο λυμάτων από τους βόθρους, υποχρέωση συστημάτων εξοικονόμησης νερού σε τουριστικές εγκαταστάσεις με στόχο την εξοικονόμηση νερού.

Την χρησιμοποίηση του νερού των βιολογικών καθαρισμών, μετά από τριτοβάθμια επεξεργασία, για πότισμα καλλιεργειών και αναδασώσεων.

Τη συγκρότηση διαχειριστικών σχεδίων για τις μεγάλες λεκάνες απορροής των νησιού μας.

Την προστασία και συντήρηση των ξερολιθιών και των αναβαθμίδων, ως τεχνική συγκράτησης του νερού και αποτροπής της διάβρωσης και της ερημοποίησης.

Τη δημιουργία μικρών φραγμάτων από ξερολιθιά στις λεκάνες απορροής των χειμάρρων ως τεχνική συγκράτησης του νερού και εμπλουτισμού των πηγών.

Την εφαρμογή προγράμματος ευαισθητοποίησης πολιτών, επαγγελματιών και επισκεπτών γύρω από πρακτικές εξοικονόμησης νερού με πρωτοβουλία του Δήμου.

Την εκπόνηση μελετών σκοπιμότητας για τη δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης σε συνδυασμό με ΑΠΕ, ως συμπληρωματική όμως και όχι ως κύρια μέθοδος προμήθειας νερού, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το σημαντικό υδρευτικό πρόβλημα του νησιού, να μειωθεί το κόστος νερού λόγω μεταφοράς και μελέτη σύνδεσης αφαλάτωσης με δίκτυο ΔΕΗ και ταυτοχρόνως να στηριχθεί η προώθηση των ήπιων μορφών ενέργειας στο νησί μας.

για τους Οικολόγους Πράσινους,
Γρηγόρης θ. Μαλτέζος