Σύλλογος Ενεργών Πολιτών Αίγινας: "Έγκριση χρηματοδότησης ανάδειξης, αξιοποίησης και αναβάθμισης μονοπατιών Αίγινας: Πάμε για μια χαμένη ευκαιρία;".

Σύλλογος Ενεργών Πολιτών Αίγινας. Δελτίο Τύπου.

Ο Σύλλογος Ενεργών Πολιτών Αίγινας και η Ομάδα των Εθελοντών για τα μονοπάτια εργάζονται από το 2009, αφιλοκερδώς και με ίδια έξοδα, πάνω στο έργο του εντοπισμού, του καθαρισμού, της σηματοδότησης και της συντήρησης σε βάθος χρόνου των παλιών μονοπατιών της Αίγινας. Το έργο βρήκε σπουδαίο συμπαραστάτη και αρωγό την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος & Πολιτισμού, με την πολύτιμη συμβολή και καθοδήγηση της οποίας υλοποιήθηκε και παραδόθηκε το 2015 η Α’ φάση του δικτύου «Μονοπάτια Πολιτισμού» της Αίγινας με 9 διαδρομές 45 συνολικά χιλιομέτρων.

Τα επόμενα χρόνια προχωρήσαμε στη B’ φάση με επέκταση του δικτύου με άλλα 30 χλμ και έτσι σήμερα το δίκτυο της Αίγινας αποτελείται από ένα οργανικό σύνολο 75 χιλιομέτρων μονοπατιών, με φιλοδοξίες συνένωσης των λιμανιών της Αίγινας με όλα τα σημαντικά μνημεία και αξιοθέατα του νησιού, όπως η Αφαία, η Παλαιοχώρα, η Παναγία η Χρυσολεόντισσα, ο Ελαιώνας κλπ.. Με στόχο την ασφάλεια των πεζοπόρων, η Β΄ φάση, δηλαδή η επέκταση του αρχικού δικτύου, χρήζει σήμανσης κατεύθυνσης και πολιτιστικής πληροφόρησης.

Με τις δράσεις μας - οργανωμένες πεζοπορίες, συνεργασίες με τα σχολεία, κοινές δράσεις με συλλόγους αλλά και με επισκέπτες εθελοντές, παρουσιάσεις, γιορτές, ιστοσελίδα με χάρτες και πληροφορίες -σε πέντε γλώσσες εκτός της Ελληνικής -, έκδοση φυλλαδίων σε συνεργασία με τον Δήμο κλπ. - συμβάλλουμε στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας σε θέματα περιβάλλοντος και πολιτισμού καθώς και στην προβολή και προώθηση του πεζοπορικού τουρισμού.

Τα μονοπάτια της Αίγινας έχουν πλέον αγκαλιαστεί από την τοπική κοινωνία, τους συλλόγους που διοργανώνουν αγώνες δρόμου, όπως ο «Ελλάνιος Δίας», τους επιχειρηματίες της φιλοξενίας με τα γκρουπ περιπατητών και ποδηλατιστών, συλλόγους από την Αθήνα και αλλού που έρχονται επί τούτου να τα περπατήσουν. Αναμφισβήτητα, η ύπαρξή τους προσφέρει ένα επιπλέον πλεονέκτημα στην τουριστική προβολή του νησιού, διευρύνει την γκάμα των επισκεπτών του και τονώνει τον τουρισμό κατά την χαμηλή τουριστική σεζόν.

Στις 26/03/2025 η Δημοτική Επιτροπή συνεδριάζει και εγκρίνει τη Μελέτη και τις Τεχνικές Προδιαγραφές για τη δημοπράτηση έργου με την ονομασία “Ανάδειξη, αξιοποίηση και αναβάθμιση μονοπατιών στο Δήμο Αίγινας”, προϋπολογισμού 88.441,74 € (πλέον Φ.Π.Α. 24%). Για τη διεκδίκηση αυτού του έργου, ζητήθηκε από τον Δήμο η συμμετοχή του Συλλόγου Ενεργών Πολιτών και η συμβολή του με παροχή τεχνογνωσίας, δεδομένων, χαρτογραφήσεων, επεξεργασμένου υλικού και εμπειρίας επί του πεδίου, που προέρχονται από την 15 ετών ενασχόληση με το θέμα. Ο Σύλλογος ανταποκρίθηκε παραδίδοντας στις αρμόδιες υπηρεσίες όλο το απαραίτητο υλικό, ενώ, στη συνέχεια, ο Σύλλογος Ενεργών Πολιτών Αίγινας επί της ουσίας παραμερίστηκε όσον αφορά την παρακολούθηση της πορείας εκπόνησης της τελικής μελέτης.

Είκοσι μήνες αργότερα και παρά τις συνεχείς επισημάνσεις του Συλλόγου Ενεργών Πολιτών Αίγινας προς τις Δημοτικές Αρχές για αστοχίες και ελλείψεις της πρώτης μελέτης του Δήμου που υποβλήθηκε στον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., τον Ιούνιο του 2023, αυτή η επί της ουσίας ίδια προμελέτη της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου - του Ιουνίου 2023 - υποβλήθηκε, χωρίς καμία βελτίωση, στη Δημοτική Επιτροπή και κακώς εγκρίθηκε.

Με αυτή την κίνησή της, η Δημοτική Αρχή απορροφά πετώντας στον κάλαθο των αχρήστων την χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που διαθέτει ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) για τη «Δημιουργία εθνικού δικτύου μονοπατιών και διαδρομών πεζοπορίας» και, εμμέσως πλην σαφώς, απαξιώνει και προσβάλλει το έργο Εθελοντών και Φορέων.

Οι αντιρρήσεις του Συλλόγου ως προς τη μελέτη και τον προϋπολογισμό που εγκρίθηκε για την δημοπράτηση του έργου “Ανάδειξη, αξιοποίηση και αναβάθμιση μονοπατιών στο Δήμο Αίγινας” αναλύονται ως εξής:

Ο προϋπολογισμός 88.441,74 € (πλέον Φ.Π.Α. 24%), που εγκρίθηκε από την Δημοτική Επιτροπή, αναφέρει δαπάνη 52.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) για τον “Γενικό καθαρισμό μονοπατιού από πέτρες, κλαδιά κλπ, ήπιας κλίμακας” για 8 χιλιόμετρα μονοπατιού προς 6,50 ευρώ το μέτρο, δαπάνη για 10 πινακίδες κατεύθυνσης, 10 πασσάλους και 48 κεραμικά πλακίδια για τη σήμανση, επίσης 2 πάγκους, 2 τραπεζόπαγκους, 2 κάδους απορριμμάτων και 30 μέτρα ξύλινης περίφραξης (χωρίς να εξηγεί για το πού προορίζεται αυτή).

Θεωρούμε αυτόν τον προϋπολογισμό 52.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) για τον “Γενικό καθαρισμό μονοπατιού από πέτρες, κλαδιά κλπ, ήπιας κλίμακας” άστοχο για τους παρακάτω λόγους:

Η Β’ φάση ή αλλιώς ο εμπλουτισμός του υφισταμένου δικτύου των «Μονοπατιών Πολιτισμού» της Αίγινας με νέες διαδρομές και η σήμανσή τους, αφορά κατά προσέγγιση 30 χιλιόμετρα. Αυτά τα 30 χιλιόμετρα έχουν ήδη, κατά το πλείστον, καθαριστεί από τους εθελοντές, ντόπιους και «ξένους», που για 15 χρόνια τώρα εργάζονται ανελλιπώς, από επιλογή και με μεράκι, για τον εντοπισμό των παλιών μονοπατιών, τον καθαρισμό και τη συντήρησή τους. Εφόσον όμως ο μελετητής έχει εντοπίσει 8 χιλιόμετρα που χρήζουν καθαρισμού, ας τα καθαρίσουν και αυτά οι εθελοντές, έτσι ώστε τα 52.000 ευρώ που προβλέπονται για τον καθαρισμό να διατεθούν στη σήμανση και στην ασφάλεια για τον περιπατητή, ως ακολούθως:

Α. για την εκτέλεση μικρών έργων, όπως πλατύσκαλα και βαθμίδες από πέτρα ή κορμούς ξύλου, προστατευτικά κιγκλιδώματα για την προστασία των επισκεπτών σε σημεία όπου το μονοπάτι συναντά τον κυρίως δρόμο κ.α.. Τα σημεία, στα οποία πρέπει να γίνουν τέτοια έργα, είναι σαφώς καταγεγραμμένα στους χάρτες για την επέκταση του δικτύου που έχει παραδώσει ο Σύλλογος στον Δήμο Αίγινας.

Β. για την σήμανση των νέων διαδρομών των 30 χιλιομέτρων καθώς και για την ανανέωση της σήμανσης του υφισταμένου δικτύου των «Μονοπατιών Πολιτισμού» του νησιού (45 χλμ). Δυστυχώς, ο προϋπολογισμός που εγκρίθηκε είναι επιεικώς ελλιπής, καθώς προβλέπει μόνο:

ξύλινες πινακίδες κατεύθυνσης 10, αντί για 55 που απαιτούνται∙

πασσάλους από σιδηρόξυλο 10, αντί για 91 που απαιτούνται∙

κεραμικά πλακίδια 48, αντί για 1.645 που απαιτούνται (845 για την επέκταση +800 για την ανανέωση του υφιστάμενου δικτύου).

Σημειωτέο ότι το κόστος ενός χειροποίητου κεραμικού πλακιδίου, εφυαλωμένου με κόκκινη και λευκή αδιάβροχη υαλώδη επικάλυψη και με ανάγλυφη μορφή θαλάσσιας χελώνας, σύμφωνα με επαγγελματίες κεραμίστες της Αίγινας που θα μπορούσαν να αναλάβουν την παραγωγή τους, είναι πέντε ευρώ ανά τεμάχιο πλέον ΦΠΑ και όχι εβδομήντα ευρώ που αναφέρει ο προϋπολογισμός.

Επίσης, δεν υπάρχει πρόβλεψη για πολιτιστικές πινακίδες έναρξης, κεντρικές πινακίδες για τα 4 λιμάνια του νησιού, τον σχεδιασμό των πολιτιστικών και κεντρικών πινακίδων, ημερομίσθια και υλικά για την τοποθέτηση της σήμανσης.

Γ. μέρος της χρηματοδότησης θα ήταν, επίσης, καλό να διατεθεί για την προβολή των μονοπατιών με συμβατά και ηλεκτρονικά μέσα, σύμφωνα με όσα προβλέπει η προκήρυξη του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., όπως χάρτες, φυλλάδια, εφαρμογή για τα κινητά, παραγωγή βίντεο για τις πεζοπορικές διαδρομές και τη φυσική και ανθρωπογενή κληρονομιά της Αίγινας κλπ.

Όλα τα παραπάνω είναι βασικά και απαραίτητα σε ένα Δίκτυο μονοπατιών. Γιατί δεν νοείται “ανάδειξη, αξιοποίηση και αναβάθμιση μονοπατιών ” χωρίς σήμανση και ασφάλεια για τον πεζοπόρο.

Θα θέλαμε ακόμα να επισημάνουμε ότι τα μονοπάτια δεν χρειάζονται «ανακυκλωμένους πάγκους με πλάτη και τραπεζόπαγκους» και σίγουρα όχι «ανακυκλωμένους κάδους απορριμμάτων». Αντί αυτών σε κάποια σημεία - θέσεις θέας - θα μπορούσαν διαμορφωθούν «παγκάκια», αξιοποιώντας φυσικά υλικά (πέτρες και βράχους), όταν αυτά διαμορφωθούν κατάλληλα γι’ αυτή τη χρήση. Ας διατεθούν και αυτά τα 3.520 ευρώ για τη σήμανση, την ασφάλεια και την προβολή των πεζοπορικών διαδρομών.

Το δίκτυο μονοπατιών της Αίγινας δεν δημιουργήθηκε μόνο με γνώμονα την τέρψη των περιπατητών, τη σύνδεση με τη φύση, την άθληση, την ευαισθητοποίηση των πολιτών για θέματα περιβάλλοντος και πολιτισμού αλλά και για την τόνωση της τοπικής οικονομίας μέσω του εναλλακτικού τουρισμού. Η ανάπτυξη του πεζοπορικού τουρισμού προσφέρει ένα επιπλέον πλεονέκτημα στην τουριστική προβολή του νησιού πέρα από το γνωστό «ήλιος και θάλασσα». Επεκτείνοντας τη τουριστική σεζόν σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, προσκαλεί τους επισκέπτες να γνωρίσουν το σύνολο του νησιού πέρα από τα λιμάνια, προωθεί την τοπική παραγωγή, δημιουργεί νέες ευκαιρίες για τους επιχειρηματίες στον τουρισμό, ενώ παράλληλα καλλιεργεί τον σεβασμό προς την φύση, την παράδοση, την πολιτιστική κληρονομιά κάθε τόπου.

Ερωτηθήκαμε, απαντήσαμε, προσπαθήσαμε επανειλημμένα να βοηθήσουμε. Η άποψή μας αγνοήθηκε επιδεικτικά. Καμία έγκαιρη ενημέρωση, καμία επιθυμία συνεργασίας. Οι συνεχείς προσπάθειές μας προς τον Δήμο για συνάντηση και ουσιαστική συνεργασία επί του θέματος προσέκρουσαν σε ένα τοίχο αδιαφορίας. Η απάντηση υπήρξε πάντα η ίδια: «Είναι μελέτη/κατασκευή, θα την διορθώσουμε στην πορεία».

Υπάρχει μία χρηματοδότηση. Ας την χρησιμοποιήσουμε στοχευμένα και με σύνεση. Ας μην αρκεστούμε απλά στο να την «απορροφήσουμε». Θέλουμε αυτή η χρηματοδότηση να πιάσει τόπο.

Ο Σύλλογος Ενεργών Πολιτών Αίγινας δηλώνει και πάλι παρών στην ουσιαστική «Ανάδειξη , Αξιοποίηση και Αναβάθμιση Μονοπατιών Αίγινας».