Γράφει ο Σαράντης Ευσταθόπουλος.
Στα πλαίσια της συνάντησης της «αυθόρμητης συλλογικότητας της Αίγινας» που εντάσσεται στο κίνημα DiEM25 πραγματοποιήθηκε συζήτησή με θέμα την Δημοκρατία στην Ε.Ε. και κεντρικό σύνθημα «Η Ευρωπαϊκή ένωση ή θα εκδημοκρατιστεί ή θα διαλυθεί». Μίλησαν η κυρία Βανέσσα Καββαδά, επιστημονική σύμβουλος αξιοποίησης κοινοτικών προγραμμάτων και ο κύριος Αλέξανδρος Παγουλάτος, οικονομικός αναλυτής, ενώ την εισαγωγή στο θέμα της εκδήλωσης έκανε ο κύριος Wayne Hall.
Όπως σημείωσε ο κύριος Hall, αυθόρμητες συλλογικότητες ονομάζονται οι τοπικές ομάδες του κινήματος DiEM25 που ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2016 στο Βερολίνο, ενώ τόνισε ότι είχε προταθεί στον Γιάνη Βαρουφάκη, το κίνημα «να ξεκινήσει στην Αίγινα». Πρόκειται για ένα φιλοευρωπαϊκό κι όχι ευρωσκεπτικιστικό κίνημα που προτάσσει το σύνθημα "η Ευρωπαϊκή Ένωση η θα εκδημοκρατιστεί ή θα διαλυθεί", ‘ένα σύνθημα που κρίνεται ακόμα πιο επίκαιρο μετά την ψήφο για έξοδο από την ΕΕ στην Αγγλία, το περίφημο Brexit, κατά τον κύριο Hall.
Στην ομιλία της με τίτλο «Ευρωσκεπτικισμός με πρόσημο», η κυρία Καββαδά μίλησε για κάποιες, μάλλον απλοϊκές σκέψεις που κάνει, βλέποντας το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών να είναι είτε ευρωσκεπτικιστικό, είτε εντελώς αρνητικό απέναντι στην Ε.Ε. Αυτή την στάση την απέδωσε στον αρνητισμό απέναντι στις πολιτικές και οικονομικές ελίτ και στα προβλήματα που έχουν διαμορφωθεί για τον μέσο πολίτη, όχι μόνο στο οικονομικό τομέα, αλλά και εν τέλει στην δημοκρατία καθαυτή. Για τον κόσμο, συνέχισε, η Ε.Ε. είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα "καπιταλιστικού συστήματος που μετεξελίσσεται στρεβλά" κατά των μεσαίων και χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων. Το απλοϊκό συμπέρασμα, λοιπόν, είναι ότι «η Ευρώπη πέθανε» και πέθανε λόγω ενός καπιταλιστικού σκηνικού που ψάχνει την «φτήνια», είτε σε εργατικό επίπεδο, είτε σε πρώτες ύλες, αλλά πάντως μια φτήνια που υπηρετεί τις ελίτ της Ευρώπης, τουλάχιστον έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα. Η λύση που πρότεινε η κυρία Καββαδά είναι η στροφή προς μία ανθρωποοικονομική λογική, μία λογική που χρησιμοποιεί αυτές τις «φτήνιες» ώστε να «καταλάβουμε ότι η ανάπτυξη έχει όρια».
Από την άλλη πλευρά ο κύριος Παγουλάτος μίλησε για την σχέση των εξελίξεων στον χρηματοοικονομικό τομέα και την κρίση στην Ε.Ε. Έκανε μία ιστορική αναδρομή, από το ζενίθ της ευρωπαϊκής ιδέας στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην ανατολική Ευρώπη, μέχρι και την έντονη αμφισβήτησης της κατά τα τελευταία χρόνια και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα οικονομικά προβλήματα που βιώνουμε σήμερα έχουν παγιώσει στο μυαλό του μέσου ανθρώπου την ιδέα ότι η νεοφιλελεύθερη πολιτική της Ε.Ε. λειτουργεί υπέρ των λίγων. Με λιτότητα και με σκληρή αντιπληθωριστική στάση "προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα" και τώρα ξανά με την ποσοτική χαλάρωση, αλλά τα αποτελέσματα είναι πενιχρά καθώς πολύ λίγα χρήματα, " υπολογίζεται πρόχειρα λιγότερο από 10%", πάνε στην πραγματική οικονομία. Ο κύριος Παγουλάτος συνέχισε λέγοντας ότι ο πολίτης αισθάνεται ότι οι "γραβατωμένοι δεν του τα λένε καλά", η ψαλίδα όλο και ανοίγει μεταξύ των μικρομεσαίων και των ελίτ και το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας που κάποτε θεωρούταν δεδομένο είναι πλέον στον αέρα. Άρα, ένα θεσμικό κατασκεύασμα με "ανίσχυρο κοινοβούλιο, ισχυρή, μη-εκλεγμένη γραφειοκρατία και ελεύθερες τις ιδιωτικές τράπεζες να κόβουν ουσιαστικά χρήμα" δεν μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του μέσου πολίτη. Βλέποντας αυτά οι Ευρωπαίοι αντιδρούν ακραία, νοιώθουν να θέλουν εκδίκηση και ζητούν ακόμα λιγότερο δημοκρατικά μέτρα για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που πηγάζουν από την έλλειψη δημοκρατίας στην Ευρώπη. Για τον κύριο Παγουλάτο όμως η λύση βρίσκεται στην περισσότερη δημοκρατία και διαφάνεια και όχι στον «φονταμενταλισμό».
Κατά την διάρκεια τη ομιλίας του κ. Παγουλάτου έκανε παρέμβαση ο κύριος Γιάνης Βαρουφάκης και μίλησε για την αύξηση της φτώχειας και της ανισότητας και την μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος του πληθυσμού πανευρωπαϊκά.
Στο τέλος της συζήτησης ο κ. Βαρουφάκης ξαναπήρε το λόγο. Έκανε μια σύντομη αναφορά στο πως δημιουργήθηκε το DiEM25 και στην πορεία του μέχρι σήμερα, την οποία χαρακτήρισε ικανοποιητική αλλά τόνισε ότι «θα μπορούσε να πάει και καλύτερα». Μίλησε για ένα κίνημα το οποίο είναι πανευρωπαικό, έχει μπει ήδη στην πολιτική ζωή των περισσοτέρων κρατών της ΕΕ και, μάλιστα, διαπερνά τις θέσεις πολλών κομμάτων και διχάζει το πολιτικό προσωπικό, ακόμα και μέσα στα ίδια κόμματα, με πολιτικούς να το εχθρεύονται και με άλλους, από το ίδιο κόμμα, να συνεργάζονται με το κίνημα. Δήλωσε, δε, συγκινημένος για την συλλογικότητα της Αίγινας και είπε πως θα βρίσκεται στις συγκεντρώσεις τη Αίγινας πιο συστηματικά.
Σε ερώτηση για την δημοκρατικότητα των θεσμών στην Ε.Ε. τόνισε πως η Ε.Ε "είναι σχεδιασμένη για να μην είναι δημοκρατική" και παρόλα "τα δημοκρατικά λειτουργούντα κράτη", η μετατόπιση της εξουσίας από το επίπεδο των κρατών στο επίπεδο της Ε.Ε. είναι που συμβάλει στην "αντιδημοκρατικότητα" της Ε.Ε., μία αντιδημοκρατικότητα η οποία ήταν ο στόχος κι όχι το αποτέλεσμα ενός ελλείμματος δημοκρατίας λόγω προβληματικής δομής. Σε άλλη ερώτηση σχετική με τον ουτιπισμό του στόχου του εκδημοκρατισμού της Ε.Ε., τον παρομοίασε με τον ουτοπισμό που ενείχε ο πιθανός στόχος για την κατάργηση της δουλείας το 1830, αλλά υπονόησε ότι αυτό δεν κάνει τον σκοπό του κινήματος ούτε λιγότερο αναγκαίο ούτε λιγότερο επιτεύξιμο.
Τέλος ανέφερε ότι στο διάστημα μεταξύ 8 και 12 Αυγούστου θα βρίσκονται στην Αίγινα μέλη του κινήματος από πολλά κράτη της Ένωσης και πρότεινε να οργανωθεί μία συνάντηση μεταξύ των μελών αυτών και της συλλογικότητας της Αίγινας.