23 Μαρτίου 1838. Ο Δήμαρχος της Αίγινας προσκαλεί τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου και τους λοιπούς άρχοντες του νησιού, να συγκεντρωθούν στο Μητροπολιτικό Ναό της Αίγινας, όπου θα τελεστεί εθνική εορτή. Ίσως πρόκειται για έναν από τους πρώτους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου. Με αυτή την πληροφορία ξεκινά η συνέντευξη που παραχώρησε ο πρωτοπρεσβύτερος Εμμανουήλ Γιαννούλης στο Aegina Portal, που αποτελεί εκτός από ιστορικό θησαυρό για όσα συνέβησαν στην Αίγινα κατά τη διάρκεια της γέννησης του Ελληνικού Κράτους, καταγραφή των τεράστιων προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα μια εκκλησία με κάτι περισσότερο από μνημειακό χαρακτήρα. Μια εκκλησία που ήταν η πρώτη βουλή των Ελλήνων, έναν καθαγιασμένο τόπο όχι μόνο από τις ασκητικές μορφές των αγίων που κοσμούν το εσωτερικό της, αλλά και από τις προσπάθειες των προσωπικοτήτων που μέσα σε αυτούς του χώρους έδωσαν έναν ιερό αγώνα για την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους.
Ο πατέρας Εμμανουήλ Γιαννούλης μιλάει για την ιστορικότητα, αλλά και τα προβλήματα του Μητροπολιτικού Ναού Αίγινας:
Η έρευνα αυτή του Aegina Portal είναι μια προσπάθεια που έχει διπλή κατεύθυνση: αφενός να παρουσιαστεί η ιστορικότητα του Ναού μαζί με τις μοναδικές στιγμές που την αναδεικνύουν και αφετέρου γίνουν γνωστά τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το κτήριο. Ο πρωτοπρεσβύτερος Εμμανουήλ Γιαννούλης έχει συνδέσει τη ζωή του με την έρευνα και τη μελέτη των ιστορικών δεδομένων του Ναού, αλλά και τις προσπάθειες για τη συντήρησή του, που γίνεται με τη στήριξη των κατοίκων του νησιού και των ενοριτών. Η προσπάθεια κράτησε για δεκαέξι χρόνια, με μεγάλο αγώνα από την ερανική επιτροπή που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό. Τοποθετήθηκε σκαλωσιά και έγινε συντήρηση των αγιογραφιών, συντηρήθηκαν εικόνες και κειμήλια που σχετίζονται με την ιστορία του Ελληνικού Κράτους και τον Ιωάννη Καποδίστρια, συντηρήθηκε επίσης το καμπαναριό που είναι και αυτό Καποδιστριακό κτίσμα και είχε πάθε ζημιές με το σεισμό του 1981.
Έγινε μεγάλη προσπάθεια και μεγάλες επισκευές στο εξωτερικό του Ναού. Η κατάσταση όμως αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής, καθώς η υγρασία που προέρχεται από τα θεμέλια της εκκλησίας καταστρέφει με γοργούς ρυθμούς τα πάντα. Οι σοφάδες πέφτουν, οι αγιογραφίες καταστρέφονται, ενώ παράλληλα υπάρχει μετατόπιση του εξωνάρθηκα. Οι προσπάθειες του πατέρα Εμμανουήλ ώστε να αδειοδοτηθούν οι αναγκαίες επισκευές, μπλέκουν στα γραφειοκρατικά γρανάζια και για πολλά χρόνια αναγκάζεται να βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής.
Στο video που συνοδεύει το άρθρο, υπάρχουν αναλυτικά όλα τα ιστορικά στοιχεία που έχουν συμβεί σε χώρους που σήμερα απειλούνται με κατάρρευση από την αδιαφορία της πολιτείας. Είναι αμφίβολο, αν οποιοδήποτε άλλο κράτος του κόσμου επιφύλασσε μια τέτοια μοίρα, στο λίκνο ουσιαστικά της ύπαρξης του. Ξεκινώντας από το γυναικωνίτη του ναού, εκεί παρουσιάζονται τα περισσότερα εμφανή προβλήματα από την υγρασία. Οι σοβάδες πέφτουν και οι αγιογραφίες είναι κατεστραμμένες. Στους τοίχους έχουν τοποθετηθεί ειδικά όργανα που μετρούν την μετατόπισή τους.
Ο πατέρας Εμμανουήλ Γιαννούλης μας μίλησε για την ιστορία του γυναικωνίτη. Όταν γινόταν οι εργασίες της Βουλής στο κύριο μέρος του ναού, οι πολίτες τις παρακολουθούσαν από εκεί. Ήταν με άλλα λόγια κάτι σαν τους σημερινούς εξώστες της Βουλής. Εκεί λειτούργησε το αλληλοδιδακτικό σχολείο, όπου οι μεγαλύτεροι σε τάξη μαθητές δίδασκαν τους νεώτερους. Ο πατέρας Εμμανουήλ μας ενημερώνει ότι έχουν γίνει οι σχετικές μελέτες και έχουν υποβληθεί στα υπουργεία. Στο υπουργείο πολιτισμού, στην πρώτη Διεύθυνση Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Από εκεί δήλωσαν αναρμόδιοι και έστειλαν την υπόθεση στο Νεοτέρων. Εκεί το θέμα παρέμεινε για δύο χρόνια χωρίς εξέλιξη. Στη συνέχεια δηλώνουν και οι ίδιοι αναρμόδιοι στέλνοντας την υπόθεση στην Αναστήλωση. Ο φάκελος παραμένει σε αυτή την υπηρεσία για τέσσερα χρόνια. Αν και η υπηρεσία ήρθε και έκανε αυτοψία στο χώρο, εντούτοις φαίνεται ότι καθυστερεί πολύ η έκδοση της άδειας που χρειάζεται για τα έργα.
"Πρέπει να γκρεμιστεί η εκκλησία; Δεν είμαστε άξιοι εμείς οι νεοέλληνες να φυλάξουμε ένα μνημείο. Εδώ που συνεδρίαζε η πρώτη βουλή των Ελλήνων, εδώ που έγιναν οι πρώτες εκλογές του ελεύθερου Κράτους. Μέσα στην εκκλησία έγιναν οι εκλογές, είναι γραμμένα όλα αυτά. Εδώ που έγινε η ορκωμοσία του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας του Καποδίστρια. Εδώ που είναι θαμμένοι τόσοι και τόσοι αγωνιστές. Υπάρχουν έγγραφα για όλα αυτά. Δεν είμαστε άξιοι να φτιάξουμε αυτό το μνημείο;". Ο πατέρας Εμμανουήλ Γιαννούλης που βλέπει ότι οι προσπάθειες ετών δεν φέρνουν αποτέλεσμα μπροστά στους αργούς ρυθμούς του ελληνικού δημοσίου, διερωτάται απορημένος και συμπληρώνει: "Που πρέπει να αποτανθούμε, ποιόν πρέπει να παρακαλέσουμε να μας βοηθήσει, για να μπορέσουμε πλέον να φτιάξουμε τη μνήμη μας, την Ιστορία μας".
Στη μέση του ναού το στασίδι, η "Θέσις Ι. Καποδίστρια" έχει συντηρηθεί και παραμένει ως ήταν για να μαρτυρά στον πιστό, αλλά και στον ερευνητή της ιστορίας τον τρόπο που η πραγματικότητα έδεσε τον Ιωάννη Καποδίστρια με τη "Μεγάλη Εκκλησιά", όπως άλλωστε και το Ευαγγέλιο που έγινε η ορκωμοσία και άλλα κειμήλια. Τίποτα όμως δεν εγγυάται τη προστασία τους. Η υγρασία καταστρέφει τα πάντα, σιγά - σιγά και επώδυνα αφήνει τα ίχνη της παντού. Όπως άφησαν το στίγμα τους μεγάλα ονόματα των πρώτων στιγμών του Ελληνικού Κράτους, έτσι και ο χρόνος μοιάζει αδυσώπητος σε αυτόν τον ιστορικό χώρο.
Ο πρωτοπρεσβύτερος Εμμανουήλ Γιαννούλης είναι έχει σπουδάσει θεολογικές και νομικές επιστήμες, ήταν επί σειρά ετών καθηγητής Θεολογίας, είναι ερευνητής και συγγραφέας. Το βιβλίο του "Η Μεγάλη Εκκλησία. Ο Μητροπολιτικός Ναός στην Αίγινα" όπου παρουσιάζει τα αποτελέσματα των ερευνών του για το Μητροπολιτικό Ναό της Αίγινας, έγινε δεκτό με ενθουσιασμό και έχει εξαντληθεί.
