Η αγρύπνια στο μοναστήρι της Παναγίας της Χρυσολεόντισσας.

Είναι ένα τάμα, είναι μια θρησκευτική παράδοση ριζωμένη στις καρδιές των κατοίκων του νησιού, είναι και οι αναμνήσεις και οι ιστορίες πλούσιες σε λαογραφικά στοιχεία. Η αγρύπνια στη Μονή της Παναγίας της Χρυσολεόντισσας παραμένει ένα κυρίαρχο στοιχείο για το νησί στην καρδιά του καλοκαιριού. Μοιάζει σαν ένα κάλεσμα που υπάρχει από πάντα και θα μείνει για πάντα, με κανόνες που έχουν οριστεί στο πέρασμα των χρόνων και περνούν από γενιά σε γενιά. Αλλάζουν οι συνθήκες ίσως, όμως η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου στην Αίγινα έχει "υφανθεί" με πίστη, προσδοκίες, στιγμές κατάνυξης, εσωτερικής αναζήτησης, στιγμές της υπαίθρου, των φίλων, της οικογένειας, του παραδοσιακού γλεντιού, εκεί, μέσα και έξω από τον μοναστήρι.

Όχι πολύ πίσω, τρεις δεκαετίες πριν, η συμμετοχή στον εσπερινό της Χρυσολεόντισσας την παραμονή του δεκαπενταύγουστου σήμαινε για τους κατοίκους του νησιού το ξεκίνημα μιας μικρής εκδρομής και αργίας από καθετί καθημερινό. Ο δρόμος μέχρι το μοναστήρι κακοτράχαλος σε αρκετά σημεία. Το λεωφορείο έφτανε μέχρι τη στάση στον Άγιο Νεκτάριο και από εκεί ξεκινούσε η ανηφορική πορεία προς το βουνό. Το "χέρι της Παναγίας" ήταν το πρώτο σημείο ξεκούρασης για τις οικογένειες που ανηφόριζαν. Το καντηλάκι έκαιγε νύχτα - μέρα, αφού σύμφωνα με την παράδοση εκεί είχε ακουμπήσει η Παναγία για να ξεκουραστεί.
Για τα μικρά παιδιά η διαδρομή ήταν πολύ κουραστική, αλλά αν τύχαινε και μπορούσαν να ανέβουν σε κάποιο γαϊδουράκι από αυτά που κουβαλούσαν πράγματα για το πανηγύρι, η δύσκολη διαδρομή γινόταν μια ευχάριστη περιπέτεια. Η "ανταμοιβή" για τους προσκυνητές από τις γερόντισσες του μοναστηριού ήταν δροσερό νερό και λουκούμια, άλλωστε την παραμονή της Παναγίας το φαγητό έπρεπε να είναι αλάδωτο.

Ο ήλιος έδυε, οι βαριές πόρτες του μοναστηριού έκλειναν. Οι γυναίκες μαζί με τα μικρά παιδιά έμεναν στα κελιά του μοναστηριού. Οι άντρες έμεναν έξω. Έφτιαχναν πρόχειρες σκηνές με σεντόνια, κολάτσιζαν και μιλούσαν για την καθημερινότητά τους. Οι μυρωδιές της φύσης, τα αστέρια στον ουρανό, ο ιερός χώρος, η αγρύπνια με προσευχή, ήταν η αναμονή, μέχρι αξημέρωτα να χτυπήσει το τάλαντο και όλοι να παρακολουθήσουν τον όρθρο. Οι ετοιμασίες που είχαν ξεκινήσει από το απόγευμα είχαν ολοκληρωθεί με το τέλος της λειτουργίας. Το πανηγύρι και το γλέντι ξεκινούσε, σημαντικό για τις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων του νησιού, τόσο όσο και η θρησκευτικότητα τους.