Είναι μία αποκάλυψη που συχνά λειτουργεί με εντυπωσιακό τρόπο, πιθανών γιατί συμβαίνει στα πλαίσια μία μικρής νησιωτικής κοινωνίας που τυπικά "όλοι ξέρουν όλους". Η αποκάλυψη βρίσκεται κυρίως σε αυτό που λέμε "δεύτερη ιδιότητα". Η πρώτη είναι συνυφασμένη με το επάγγελμα, η δεύτερη με το ταλέντο, τα χαρίσματα ή με όλα όσα κάνουν έναν άνθρωπο δημιουργικό.
Μία τέτοια αποκάλυψη ήταν η γνωριμία με την ποιητική συλλογή του Ανέστη Κορνέζου "Προς τα που για τη λύπη;". Τα ποιήματα του Ανέστη νιώθεις ότι σε βάζουν σε ένα δωμάτιο με θεατρική ατμόσφαιρα, όπου τα φώτα υπάρχουν κυρίως για δημιουργούν σκιές. Όμως ανάμεσα στις άλλες μπορείς εύκολα να αναγνωρίσεις τη δική σου...
Aegina Portal: Ανέστη πότε άρχισες να γράφεις και τι ήταν αυτό που σε οδήγησε στο να ασχοληθείς με την ποίηση;
Ανέστης Κορνέζος: Μεγάλωσα πολύ προνομιακά. Σπούδασα Αγγλική και Γαλλική φιλολογία πριν ακόμα ενηλικιωθώ, σε ένα υπερ-ανταγωνιστικό οικογενειακό περιβάλλον. Μου είχαν εξασφαλίσει μια πολύ ακριβή εκπαίδευση και χρειάστηκα χρόνια για να συμφιλιωθώ με αυτό. Πάρα πολλά χρόνια. Και τώρα στα 22 μου, δεν έχω ιδέα για τίποτα όπως πολλοί συνομήλικοί μου. Γράφω από τα 13 μου ποιήματα απαισιόδοξα και σκοτεινά. Όμως θέλω έναν ωραίο, καθαρό κόσμο που να βγάζει νόημα.
Στην αρχή ήμουν πολύ φιλόδοξος. Σχηματίσαμε έναν Περιφερόμενο Υπαίθριο Θίασο (την ΠΥΘΙΑ) όταν ήμασταν 15. Νόμιζα πως όταν θα έφτανα εκεί που ήθελα να φτάσω, τα πάντα θα ήταν διαφορετικά. Νόμιζα πως όλα θα ήταν λευκά συννεφάκια. Κι η ποίηση… γεμίζει τα κενά μιας τρύπας. Αυτό κάνει ο καθένας. Όμως η τρύπα είναι πάντα εκεί και απλώς αλλάζει σχήμα.
Το ‘Προς τα πού για τη Λύπη’ γράφτηκε την περίοδο 2003-05. Ήμουν 18 όταν εκδόθηκε. Ο λόγος νομίζω, για τον οποίο δημιουργείς μουσική ή τέχνη ή γράφεις, είναι για να ταξινομήσεις τα πράγματα με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορείς να τα αντιμετωπίσεις. Και η λύπη είναι μια από αυτές τις περιοχές. Αλλά δεν μου φαίνεται ότι ασχολούμαστε αρκετά με αυτή έτσι δεν είναι; Αν σε κατηγορούν για σκοτεινό, τότε είσαι, πιστεύω, στο σωστό δρόμο. Γιατί ο πολιτισμός μας είναι ο πιο απελπισμένος πολιτισμός που προσπαθεί απελπισμένα να αποφύγει οτιδήποτε αμυδρά καταθλιπτικό, πράγμα που είναι ανησυχητικό. Διανύουμε μια εποχή στην οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι με μη αναστρέψιμες αλλαγές στον πλανήτη και παράλληλα ακούμε κενές διασημότητες, να είναι απλώς κενές διασημότητες και να προσπαθούν να ξεχάσουν όλα τα άλλα. Που δεν είναι κακό βέβαια, αλλά προσωπικά δεν μπορώ να το δεχτώ. Έχει να κάνει με το «εμμ, χρησιμοποιούμε την τέχνη μας για να μετατρέψουμε την κακή ενέργεια σε καλή…» Ανοησίες.
Aegina Portal: Κρατάω στα χέρια μου το "Προς τα που για τη λύπη;" Είναι η πρώτη ποιητική σου συλλογή που εκδίδεται;
Ανέστης Κορνέζος: Ναι, και είμαι ευτυχής που βρέθηκε κάποιος να χρηματοδοτήσει το όλο εγχείρημα. Έπειτα από πολύμηνη περιπλάνηση σε εκδοτικούς οίκους, εμπορικούς και underground, βρήκα εκδοτική στέγη στις τοπικές Γραφές. Ο ιδιοκτήτης δέχτηκε να το τυπώσει αν και ήξερε πως ήταν ρίσκο. Πάντως ανταμείφθηκε και με το παραπάνω. Το θεωρώ υπέροχο πως υπάρχουν ακόμα ανεξάρτητοι οίκοι που στηρίζουν τύπους σαν εμάς.
Στο παρελθόν είχα συμμετάσχει στα τοπικά λογοτεχνικά περιοδικά ‘Περιοδικές Εκδόσεις Μικρού Μήκους’ και ‘Λόγος’, μηνιαίες ανεξάρτητες εκδόσεις με προσωπικές οικονομικές ενισχύσεις. Αν και κάθε ποιητική καταγραφή γίνεται και κάπως ημερολογιακή. Για να μπορούμε κάποια στιγμή έπειτα από αρκετό καιρό να αναπλάσουμε τη ζωή μας. Ένας τρόπος να ξανακερδίσουμε τον χαμένο χρόνο όπως θα έλεγε κι ο Προυστ.
Aegina Portal: Γιατί "Προς τα που για τη λύπη;" Μίλησε μας για τον τίτλο της ποιητικής σου συλλογής.
Ανέστης Κορνέζος: Δεν είναι αυτό που θα λέγαμε αισιόδοξος τίτλος για βιβλίο. Ήταν χειμώνας του ’04, εποχή που μένεις πολύ στο σπίτι και κατά κάποιον τρόπο σκέφτεσαι όλα αυτά που έχουν συμβεί – όχι πάντα ευχάριστα πράγματα. Ζυγίζεις λοιπόν τα υπέρ και τα κατά σε όσα έχουν συμβεί. Δεν είμαι και το πιο αισιόδοξο άτομο, μπορεί να τιτλοφορείται το βιβλίο έτσι, αλλά μέσα του υπάρχει πολύ ελπίδα. Μέσω της λύπης μπορείς να βρεις την ευφορία. Πρέπει να περάσεις μέσω του θανάτου για να δεις τη ζωή. Νοιώθω πολύ υπεύθυνος για τα γραπτά που παραδίδω. Δεν θα έκανα ποίηση αν δεν ένοιωθα ότι έχω ελπίδα να προσφέρω.
Αν απομονώσεις τα συστατικά της ζωής, (ένα από αυτά είναι και η μελαγχολία) σκοτώνεις τη μαγεία της. Τα ποιήματα έχουν μια αρρωστημένη ψύχωση, με την αυτολύπηση, το παραδέχομαι, όμως είναι το αντίθετο της απελπισίας. Ένα προσωπικό Δαντικό Καθαρτήριο μέσω της Κόλασης. Τα ποιήματα έχουν ένα αλλόκοτο σχήμα. Μέσα στην ίδια πρόταση μπορεί να συνυπάρχουν οι πιο τρελές μεταπτώσεις, από μια βαθιά ευφημία στην πιο οργισμένη προσβολή. Κι υπάρχει πάντα ένα τεράστιο έρρινο γέλιο, φτιαγμένο από τον mr. Σαρκασμό αυτοπροσώπως.
Με άλλα λόγια σχετίζεται με το πώς να παραμείνεις ζωντανός.
Aegina Portal: Βλέπω ότι ήδη βρίσκεται στη δεύτερη της έκδοση. Ποια ήταν η αποδοχή του κόσμου και τι αποκόμισες ως εμπειρία από αυτή την έκδοση;
Ανέστης Κορνέζος: Σε ένα χρόνο πουλήθηκαν χίλια αντίτυπα. Όχι κι άσκημα. Άκουσα ενθαρρυντικά σχόλια από τον τοπικό και από τον τύπο της Αθήνας. Κάποιοι με χαρακτήρισαν σαν ανερχόμενη ελπίδα του σύγχρονου ελληνικού γκόθικ. Αν και ορισμένοι με κατηγόρησαν για ξεπούλημα της τέχνης μου, πως αρνούμαι να δεσμευτώ συναισθηματικά… Η πλειονότητα της προώθησης ήταν προσωπική, βέβαια. Όπως είπε και ο Τζων Κλιζ (ηθοποιός, πρώην μέλος των Μόντι Πάιθον): Μπορώ να ασχολούμαι μόνο 3 εβδομάδες με την προώθηση ενός πράγματος, μετά από λίγο αρχίζω να νοιώθω όλο και λιγότερο άνθρωπος, νοιώθω κάπως…απατεώνας.
Πιστεύω ότι τα ποιήματά μου είναι τόσο προσωπικά και αν υπάρχει κάτι που νοιώθω ότι αξίζει να το μάθει το κοινό, βρίσκεται εκεί. Είναι σαν εργαλείο, γιατί είναι πολύ αφηρημένα ούτως ώστε να δείξω στους ανθρώπους ότι είναι επίσης και πολύ ανθρώπινα. Αρκετοί μου έχουν πει ότι ταυτίστηκαν με κάποιες καταστάσεις που περιγράφω. Αν μπορώ να αλλάξω, έστω και στο ελάχιστο και προς το καλύτερο, κάτι σε κάποιον θα ήταν ιδανικό για μένα.
Όσο για την εμπειρία…Όλοι χρειάζονται μια ψυχική ασπίδα, είναι αλήθεια αυτό. Πάντως είμαι τυχερός, γιατί ορισμένοι νοιάζονται για μένα, ειδικά η γυναίκα μου. Αλλά είναι περίεργο όταν εξ’ ορισμού αμφισβητούνται οι προθέσεις σου. Κι αυτό ακριβώς συνέβη με την έκδοση του βιβλίου. Κάποιοι είπαν ότι αρέσκομαι στην αυτοκαταστροφή, δεν είναι έτσι όμως. Κι αν δεν είσαι πολύ σκληρός, μπορεί να σε καταστρέψει. Κυριολεκτικά. Αν θες να εκδίδεις βιβλία για ιδιοτελείς λόγους, τράβα κλείσου στο δωματιάκι σου. Μιλώντας για τον εαυτό μου, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιώ το γράψιμο για να ξεκαθαρίσω κάποια πράγματα. Και πάντα η ολοκλήρωση ενός έργου είναι σωματική και συναισθηματική εξάντληση. Νομίζω ότι στο τέλος όμως βγήκα σώος και πράγματι αυτό είχε τεράστια επίδραση σε όλη μου τη ζωή. Νοιώθω πολύ πιο συγκεντρωμένος τώρα. Οι σχέσεις μου είναι πιο γνήσιες και καθαρές, ενώ άλλες δεν άντεξαν τη δοκιμασία.
Aegina Portal: Ποιοι είναι οι ποιητές που αισθάνεσαι ότι το έργο τους σε έχει επηρεάσει και για ποιους λόγους;
Ανέστης Κορνέζος: Σήμερα ο ποιητής μοιάζει σαν ένας ροκ σταρ της παλιάς εποχής, διακτινισμένος από τα φεγγάρια του Δία, από την περίοδο που οι ποιητές ήταν συνυφασμένοι με την ιδιορρυθμία. Η ποίηση, νομίζω είναι η εφεύρεση από περίεργους για περίεργους ανθρώπους, για τα αξιοθαύμαστα περίεργα της ζωής. Σκεφτείτε κάποιον από αυτούς τους παλιούς μεγάλους, οποιονδήποτε πραγματικά μεγάλο και θα έχετε την εικόνα ενός εξωγήινου. Του ακραίου, «άσχημου», φύσει περιθωριακού που το ραβδάκι της ποίησης έχει την ιδιότητα να τον μεταμορφώσει, να τον κάνει «όμορφο». Ο Γκρέγκορι Κόρσο είναι ένας απ’ αυτούς, αντίθετα με τους υπόλοιπους beatniks της ομάδας, που ήταν κολεγιόπαιδα αστικής καταγωγής. Ο Κόρσο ήταν ένας αυθεντικός περιθωριακός. Πέρασε από ορφανοτροφεία μετά το διαζύγιο των γονιών του στα 12 και κατέληξε στο αναμορφωτήριο για την κλοπή ενός ραδιοφώνου. Στη φυλακή αγάπησε το διάβασμα και κυρίως την ποίηση. Ο πατέρας μου επίσης είχε γνωρίσει τον Άλεν Γκίνσμπεργκ το ’60 σε ένα μπαρ στο Γκρίνουιτς Βίλατζ.
Λόγω του ύφους μου με έχουν εντάξει στον σκληρό πυρήνα των beat. Αν και δεν είναι απολύτως ψέμα, πάντα λάτρευα τους Κέρουακ, Κάσαντι, Μπουκόφσκι και τον Γκίνσμπεργκ. Είμαι εν μέρει δοσμένος στην beatnik φιλοσοφία, παρ’ όλο που ένα μεγάλο κομμάτι μου τείνει προς τον ρομαντισμό. Το βίαιο και αμφιλεγόμενο Bomb του Κόρσο είναι εκπληκτικό. Το Junky του Μπάροουζ και οι Σημειώσεις ενός Πορνόγερου του Μπουκόφσκι επίσης. Μεγάλη επίδραση έχω λάβει και από το Crash του Τζέι Τζι Μπάλαρντ.
Αν η ζωή μέσω της ποίησης είναι σεξ, ποτό και χαβαλές θα διάλεγα σαν κύρια επιρροή τον Μπουκόφσκι. Αν είναι μια μάχη ενάντια στον αστυνομικό, θεοκρατούμενο πυρήνα του κράτους τότε τον Μπάροουζ. Αν είναι η χρησιμοποίηση του λεξιλογίου της κοινωνίας του θεάματος για την διάβρωσή της, τότε τον Μπάλαρντ.
Aegina Portal: Στο εξώφυλλο της ποιητικής σου συλλογής βλέπω ότι ένα μέρος των εσόδων πηγαίνει στο παιδικό χωριό SOS. Μίλησε μας για αυτό.
Ανέστης Κορνέζος: Αρχικά θεωρώ πως δεν έχω καμιά θέση στη χορηγία των πληρεξούσιων της «συνείδησης». Η προσφορά μου στα χωριά Βάρης & Θεσσαλονίκης πηγάζει από την κοινή λογική. Έτσι, χωρίς πρωτοσέλιδα και χειραψίες. Δεν δίνω δεκάρα για το πώς δείχνω με αυτό, απλά με ενοχλεί το γεγονός ότι ο κόσμος κυβερνάται από μια συμμορία γερασμένων μίζερων οικονομολόγων. Και ούτε είμαι σύμφωνος με τη φημολογία ότι τα ΜΜΕ διαιωνίζουν αυτή την παγκόσμια συνωμοσία πολιτιστικής αποχαύνωσης. Είναι κάτι πιο μπανάλ απ΄ αυτό, ίσως ακόμη χειρότερο. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ ο τρόπος που λειτουργεί η παγκόσμια οικονομία. Κάποιο δουλεύουν σκληρά για κάποιους άλλους, κι εγώ το ίδιο. Αυτή η παρόρμηση χρηματοδότησης των ΣΟΣ (έχουν σταλεί γύρω στα 1.000 ευρώ) προέρχεται σίγουρα από ενοχή. Το συνειδητοποίησα αυτό όταν αρνήθηκα τα προνόμια που είχα και δούλεψα από τα 12 μου. Ενοχή, δίχως άλλο. Η πιο καταστροφική κινητήριος δύναμη. Αλλά η ενοχή ενός λευκού μεσοαστού δεν εξηγεί απολύτως τίποτα. Ναι, το ξέρω, είναι το απόλυτο «καλλιτεχνικό» κλισέ, αλλά δεν υποκρίνομαι, ούτε έγινα εκατομμυριούχος από την ποίηση. Έβγαλα κάποια λεφτά για μπύρες, αυτό είναι όλο. Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι πολυεκατομμυριούχοι στην λογοτεχνική βιομηχανία – όπως και οπουδήποτε αλλού – από οποιαδήποτε άλλη εποχή στο παρελθόν και ελάχιστοι σκέφτονται λιγάκι παραπάνω για τα δεινά του κόσμου. Ελάχιστοι είναι αυτοί που δίνουν δεκάρα τσακιστή. Το λυπηρό είναι, ότι όταν τα κυρίαρχα ΜΜΕ περιγελούν και ταυτόχρονα πατρονάρουν κάποιο ζήτημα τότε τα πάντα συνωμοτούν εναντίον του. Κάποιος μιλούσε πρόσφατα για την παγκοσμιοποίηση λέγοντας ότι «αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί ο καπιταλισμός, ο καπιταλισμός είναι εκμετάλλευση και δεν πρόκειται να καταφέρουμε ποτέ να γίνει κάτι άλλο.» Και σκέφτομαι, ναι εντάξει, αλλά που μας οδηγεί; Είναι μήπως αυτό θέλημα θεού; Όλα αυτά; Τόσα παιδιά να ζουν υπό λανθάνουσες συνθήκες; Είναι θέλημα θεού να έχουμε μποτιλιάρισμα; Να πεθάνουν φέτος εκατομμύρια άνθρωποι εξαιτίας μιας ξεπερασμένης οικονομικής πολιτικής. Όχι, δεν είναι. Είναι σαν να παραδεχόμαστε την ύπαρξη ενός παρανοϊκού βωμού που οι ιερείς της παγκόσμιας οικονομίας θυσιάζουν αυτά τα εκατομμύρια όμορφα παιδιά κάθε χρόνο με υψωμένα χέρια: «Θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε, ω θεοί του ελεύθερου εμπορίου.» Απαίσιο.
Αν πάλι είναι έργο του διαβόλου, τότε στηρίζεται σε θεσμούς κι όχι σε άτομα. Γιατί η κατάρα των θεσμών είναι ότι οποιοδήποτε άτομο μπορεί να αποποιηθεί την ευθύνη. Η θεώρηση ότι είμαστε όλοι αδύναμοι, αυτό είναι έργο του διαβόλου.
Aegina Portal: Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο αυτό τον καιρό. Θα δούμε μια καινούργια ποιητική σου συλλογή να εκδίδεται σύντομα;
Ανέστης Κορνέζος: Υπάρχει έτοιμο υλικό για μια ολοκληρωμένη έκδοση. Αν βρεθεί κανείς να το εκδώσει. Ο εκδότης έφυγε για να γίνει καλόγερος στο Άγιο Όρος και οι Γραφές έκλεισαν. Η σχολή υποκριτικής όπου φοιτώ, μου ανέθεσε να γράψω τα ιντερμέδια για την παράσταση που ετοιμάζει τον χειμώνα. Παράλληλα θα ξεκινήσουν πρόβες για ένα έργο που θα ανέβει τον Φλεβάρη στην Αθήνα, οπότε δεν υπάρχει και πολύς χρόνος, θα δούμε.
Λατρεύω πάντως την ρομαντική ιδέα ότι κάποτε στην ποίηση θα παγιωθεί και θα εκτιμηθεί το νεωτεριστικό στοιχείο σε μια σύμπραξη με το αφηρημένο και το αφηγηματικό. Ακούγεται άλλωστε όπως το ‘Προς τα πού για τη Λύπη’: τελικά λειτουργεί…
