Toν κ. Νίκο Αλυφαντή, πρόεδρο του Αγροτικού Συλλόγου Αίγινας φιλοξένησε το ραδιόφωνο του Aegina Portal, σε μία ενδιαφέρουσα συζήτηση για την παρατεταμένη ανομβρία στην Αίγινα και τις συνέπειες που έχει αυτή στην αγροτική παραγωγή, του νησιού. 

Γ.Σ. Τι ακριβώς συμβαίνει στην Αίγινα; Έχει πληγεί η αγροτική παραγωγή; 

Ν.Α. Έχει πληγεί, όλος ο πρωτογενής τομέας έχει πληγεί από την ανομβρία. Η ανομβρία για την Αίγινα είναι κάτι που ξεκινάει από τη μυθολογία. Από τον Αιακό λένε ότι η Αίγινα είχε πρόβλημα με το θέμα της βροχής. Τώρα αυτά τα δύο - τρία τελευταία χρόνια έχει ενταθεί το πρόβλημα. Το ύψος βροχής πέρσι ήτανε γύρω στα 150 χιλιοστά. Το κατώτερο όριο που μπορεί να υπάρξει και να μην έχουμε πρόβλημα είναι τα 250 χιλιοστά. Το ύψος βροχής στην Αίγινα φτάνει μέχρι 400, έχει πάει και 500, δεν πάει παραπάνω. 

Αυτό που έχει περισσότερο ενδιαφέρον είναι ότι οι ήπιοι χειμώνες, αυτό που λέμε ήπιοι χειμώνες, είναι ότι δεν κάνει ούτε κρύο, ούτε πολύ βροχή. Το κρύο χρειάζεται για να σπάσει ο λήθαργος των δέντρων και να ανοίξουνε σωστά και φυσιολογικά και οπωσδήποτε η βροχή είναι για να αποφύγουμε διάφορες άλλες επιπλοκές, όπως φέτος παρουσιάστηκε στη νότια πλευρά της Αίγινας, με δέντρα τα οποία κάνανε περιφερειακή ξήρανση, που οφείλεται σε άλατα, κυρίως χλωρίου. Δεν είναι μόνο να είναι υψηλά τα χιλιοστά της βροχής, πρέπει να 'ναι και η ανάλογη ραγδαιότητα. Δηλαδή, αν η βροχή είναι λιγότερη από 5 χιλιοστά, αυτό έχει αρνητικά αποτελέσματα τελικά, γιατί τα άλατα στην επιφάνεια κατεβαίνουνε στη ριζόσφαιρα, οπότε αυξάνουν την αλατότητα και έχουμε αυτά τα προβλήματα, που είδαμε φέτος και αυτό είναι κακό ακόμη και για το φυτικό κεφάλαιο.

Εμείς σαν σύλλογος έχουμε έρθει σε επαφή με έμπειρους γεωπόνους. Προσπαθούμε για να βρούμε λύσεις. Αυτό που προγραμματίζεται είναι να δημιουργηθεί ένα μοντέλο, το οποίο θα μπορεί να προβλέπει τις συνθήκες, που θα δημιουργήσουνε τέτοια αποτελέσματα και ανάλογα να κάνουμε τις επεμβάσεις που μπορούμε να κάνουμε, με έκχυση αλάτων με χρήση διαφόρων θειικών ή ασβεστούχων λιπασμάτων, τα οποία θα μειώσουν την αλκαλικότητα του εδάφους και θα δεσμεύσουνε άλατα. Αυτό είναι, κάπως έτσι το σχέδιο, για να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις της ανομβρίας.

Επίσης, υπάρχει και μακροπρόθεσμο σχέδιο. Βρισκόμαστε σε επαφή με φορείς της Περιφέρειας για να γίνουνε έργα εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα, με ανασχετικά φράγματα, με λιμνοδεξαμενές κτλ.

Σε ερώτηση για τις επιπτώσεις της παρατεταμένης ανομβρίας στην παραγωγή του φιστικιού και της ελιάς, καθώς ξεκινά η ελαιοκομική περίοδος, ο κ. Νίκος Αλυφαντής είπε:

Ν.Α. Έχει επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες που ακολουθούνε, που είναι το ίδιο πράγμα με την ανομβρία,  δηλαδή οι ήπιοι χειμώνες, αυτό που λέμε, είναι δεν κάνει κρύο και δεν βρέχει. Εδώ είναι βροχή, σε γύρω περιοχές είναι χιόνι. Αυτό ρίχνει τη θερμοκρασία οπότε έχουμε πιο χαμηλές θερμοκρασίες, που τις χρειαζόμαστε και οι φιστικιές και οι ελιές για να ανθίσουνε κανονικά. Για τις ελιές τώρα που είπες είναι μειωμένη η παραγωγή, γιατί οι ελιές είναι το πετσί και το κουκούτσι, ας πούμε, που πια έχει μείνει. Δεν έχει σάρκα για να δώσει λάδι.

Γ.Σ.  Μπορείς να προσδιορίσεις ένα ποσοστό, σε σχέση με μια κανονική χρονιά;

Ν.Α. Aυτό που ακούω - εγώ τώρα ρίχνω ελιές-  ακόμα δεν έχω πάει στο λιοτρίβι, ακούω ότι έρχεται 8:1, 8 κιλά ελιές 1 κιλό λάδι, ενώ παλιότερα ήτανε στο 6 στο 4 αυτό ακούγεται. 

Γ.Σ.  Η φετινή παραγωγή του φιστικιού δεν πήγε επίσης καλά, οφείλεται στην ανομβρία και στο χειμώνα που πέρασε προφανώς.

Ν.Α. Ξεκινήσαμε με μειωμένη άνθηση, λόγω ότι δεν διασπάστηκε ο λήθαργος δεν είχαμε ανθοφορία, είχαμε μείωση της ανθοφορίας, σε κάποιες περιπτώσεις και 80%. Δεν άνοιξαν τα μάτια. Μετά, επειδή η ανθοφορία δεν ήτανε ενιαία, δηλαδή ανθήσανε σταδιακά τα έψημα άνθη που ανοίξανε, επειδή εκείνη την εποχή, ας πούμε, τέλη Μάϊου και Ιούνιο ακόμα, οι συνθήκες δεν είναι οι κατάλληλες για γονιμοποίηση, μείναν πολλά φιστίκια κούφια κι έτσι βλέπαμε ότι ήταν τα φιστίκια καλά, αλλά όταν πήγανε να τα ρίξουνε έμειναν πολλά επάνω γιατί ήτανε κούφια. Είχαμε πολύ μειωμένη παραγωγή, είχαν παραγωγή, αλλά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από αυτά που θα περιμέναμε να είναι. 

Γ.Σ. Με τους συναδέλφους σου τι συζητάτε; τι σου λένε για αυτό το θέμα; ποιοι είναι οι φόβοι τους; 

Ν.Α. Οι φόβοι τους είναι μην έχουμε και φέτος την ίδια χρονιά, μην έχουμε ανομβρία και φέτος, αυτό είναι. 

Γ.Σ. Υπάρχει κάποια ενημέρωση από κάποιο φορέα σχετικά με το τι πρέπει να κάνετε, πώς πρέπει να κινηθείτε, ποιες πρέπει να είναι οι μελλοντικές δράσεις. 

Ν.Α. Συνεργαζόμαστε με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ίδρυμα, συνεργαζόμαστε με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και με το Υπουργείο Γεωργίας και αυτό είναι τώρα να ενταχθούμε σε κάποιο πρόγραμμα. Έχει γίνει μία προεργασία τι θα κάνουμε, να απαλύνουμε τις κακές επιπτώσεις, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για το θέμα της ανομβρίας, να φέρουμε βροχή, αλλά υπάρχουν αιτία, στα οποία η ανομβρία  δημιουργεί το πρόβλημα. Δηλαδή υπάρχει αλατότητα στα νερά, υπάρχει αλατότητα στο έδαφος, αλλά η ανομβρία, οι μεγάλες παρατεταμένες ζέστες του καλοκαιριού, υπάρχει πιθανότητα να δημιουργούνε ανοδική υγρασία, η οποία αυτή η ανοδική υγρασία μεταφέρει και άλατα. Τα μεταφέρει στο χώρο της ρίζας της φιστικιάς, οπότε η φιστικιά απορροφάει αυτά τα άλατα και έχει δυσμενείς επιπτώσεις. Έχει δηλαδή ξηράνσεις φύλλων, μειωμένη βλάστηση. Όσο αφορά την ενημέρωση όταν θα έχουμε τελειώσει, οπωσδήποτε θα γίνει μία ενημέρωση γενικότερη στα μέλη. Τώρα είμαστε σε φάση που σχεδιάζουμε και προγραμματίζουμε αυτά που θα κάνουμε. Όταν θα είμαστε έτοιμοι θα ενημερώσουμε.

Γ.Σ. Να μεγαλώσουμε λίγο την εικόνα. Υπάρχει κάποιο αντίκτυπο στα δάση και στα ζώα του νησιού, γενικά στο φυσικό περιβάλλον του νησιού, από όλο αυτό το πράγμα που συμβαίνει; Εσείς είσαστε μέσα στη φύση βλέπετε καλύτερα από τον καθένα τι συμβαίνει.

Ν.Α. Σίγουρα υπάρχει, στις ελιές υπάρχουνε ελαιόδεντρα στα οποία τα φύλλα τους έχουν γίνει καφέ, ιδίως σε βραχώδεις περιοχές, γιατί δεν έχουν ένα τραβήξουνε, δηλαδή ξεραίνονται. Έχουμε δει άλλες χρονιές, τώρα δεν το έχω δει ακόμα ακόμα και τα περνάρια, τα πουρνάρια, αρχίζουν και ξεραίνονται τα φύλλα, γίνονται καφέ. Τα πεύκα, το χρώμα του φύλλου τους έχει αλλάξει, δεν είναι βαθύ πράσινο, είναι ανοιχτό κίτρινο, που αυτό σημαίνει ότι είναι σε δυσμενή κατάσταση.

Γ.Σ. Πολύ σοβαρά αυτά που λες. Είναι δυστυχώς μία εικόνα που δημιουργεί πολύ αρνητικά συναισθήματα.

Ν.Α. Ανησυχία.

Γ.Σ. Ανησυχία, ναι. 

Ν.Α. Σ' εμένα, κοίταξε, που έχω μία εμπειρία 50 χρόνια ή μισό αιώνα στο χώρο, δεν απελπιζόμαστε, θα έρθει η βροχή, κάποια στιγμή θα έρθει δεν υπάρχει περίπτωση, αλλά θα περάσουμε από κάποιες δύσκολες καταστάσεις. 

Στην ερώτηση εάν υπάρχουν περιοχές του νησιού, που λόγω προσανατολισμού αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα, ο κ. Νίκος Αλυφαντής απάντησε:

Ν.Α. Yπάρχει αυτό, είναι στο θέμα της θερμοκρασίας, υπάρχει διαφορά από τη βόρεια Αίγινα, στη νότια. Έχουμε τέσσερις - πέντε σταθμούς μετεωρολογικούς που μας ενημερώνουν, βλέπουν την κατάσταση σε όλο το νησί. Η βόρεια πλευρά της Αίγινας έχει περισσότερες ώρες ψύχους το χειμώνα, από ότι η νότια πλευρά της Αίγινας. Αυτό επηρεάζει την καλλιέργεια. Το θέμα είναι ότι και για τα νερά, δεν έχει γίνει μεγάλη έρευνα, τα νιτρικά τους, τα άλατά τους πόσο έχουνε ανέβει, πόσο επηρεάζουνε, κάθε περιοχή έχει διαφορετικές αλατότητες. 

Γ.Σ. Να περάσουμε στο άλλο άκρο, να περάσουμε στο φαινόμενο "Daniel". Eχει περάσει ένας χρόνος. Στις 6 Σεπτεμβρίου πέρυσι είχαμε ένα ακραίο φαινόμενο και θα ήθελα να ρωτήσω τι συνέβη τότε, ποιες οι πληγές που δέχτηκαν οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι της Αίγινας, οι γεωργοί, από αυτό το φαινόμενο. Ήταν σοβαρό το αντίκτυπο; έχουνε κλείσει οι πληγές αν υπήρχαν; Η ανταπόκριση της πολιτείας ποια ήταν;

Ν.Α. Μας λυπήθηκε ο Θεός. Ήτανε πάνω στην παραγωγή, δεν έκανε χαλάζι, άμα έκανε χαλάζι θα χάναμε εντελώς την παραγωγή και ήτανε αυτά που δημιούργησε, ας πούμε χάλασε κάποιος τοίχους, κάποιους δρόμους αγροτικούς. Δεν θα μπορούσα να πω ότι ήτανε ανάλογα με της Θεσσαλίας οι επιπτώσεις που είχε εκεί πέρα ο Daniel. Αυτό που ξέρω εγώ είναι ότι κάθε παλαιότερα, κάθε 50 χρόνια έκανε μία δυνατή βροχή.

Στη συνέχεια της συζήτησης αναφέρθηκε σε ζητήματα που σχετίζονται με τις αποζημιώσεις των αγροτών σε παρόμοιες περιπτώσεις: "Το πρόβλημα είναι ότι από τη μεριά του κράτους, λειτουργεί με πολύ αργό ρυθμό. Τι δηλαδή; ενώ πληρώνουμε ΕΛΓΑ ασφάλεια, η παραγωγή δεν μας καλύπτει σε θέματα φυσικών καταστροφών, όλων των φυσικών καταστροφών. Δηλαδή θα μας καλύψει,  για περίπτωση πάγου στην ανθοφορία, για θεομηνίες που θα μας χαλάσει την παραγωγή, για χαλάζι, όπως είχε γίνει το 2010. Eκείνη την περίοδο, δόθηκαν αποζημιώσεις τότε. Αυτό το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, oι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή είναι ευρωπαϊκό. Δηλαδή, όλες οι χώρες του νότου, της νότια Ευρώπης, προσπαθούνε να εντάξουνε τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής σε ασφάλειες του ΕΛΓΑ, είναι νόμοι οι οποίοι ξεκινάνε από την ΕΟΚ".

Σε ερώτηση εάν ο Δήμος έχει επιδιορθώσει τους αγροτικούς δρόμους, είπε πως όχι και ότι τους φτιάχνουν μόνοι τους. "Εγώ είχα συζητήσει με τον Δήμαρχο, υπήρχαν άλλες προτεραιότητες τότε.  Του είπα ότι υπάρχουν δρόμοι που κινδυνεύει ο κόσμος. Υπήρχαν κάποια προγράμματα για αγροτικούς δρόμους, αλλά ήταν για άλλες περιοχές". Είπε ο κ. Αλυφαντής.

Γ.Σ. Να κλείσουμε με ένα θετικό μήνυμα, το στείλατε και εσείς σαν ανακοίνωση, είναι η εγγραφή του φιστικιού Αιγίνης, στο εθνικό ευρετήριο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Να λοιπόν που γίνονται και καλά πράγματα, υπάρχουν μάλλον καλά αποτελέσματα από τα πράγματα που γίνονται, γιατί έχετε κάνει πάρα πολλά πράγματα. 

Για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά έγινε αίτημα από τον σύλλογο και έχει εγγραφεί σαν στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, η καλλιέργεια του φιστικιού στην Αίγινα. Αυτά που μας ζητήθηκαν, οι προϋποθέσεις υπήρχανε και έχει ενταχθεί το φιστίκι στην Αίγινα στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, θα ήθελα να σημειώσω το εξής, ότι για τρίτη χρονιά, του φιστίκι της Αίγινας βγαίνει πρώτος ξηρός καρπός παγκόσμια".  Ο κ. Αλυφαντής αναφέρθηκε στο μεγάλο επίτευγμα του φιστικιού Αιγίνης στο Taste Atlas και παρουσίασε το πόσο σημαντική είναι αυτή η επίδοση.

Η συζήτηση αναλυτικά στο video.